بیش از صد تن از علمای اهل سنت به تولد مهدی شیعه علیه السلام در حدود سال 255 هـ اعتراف کرده اند که به ذکر چند نمونه اکتفا می کنیم:

1. علی بن الحسین بن علی المسعودی الشافعی متوفای 346 هـ

«امام دوازدهم: و در سال 260 ابو محمد حسن بن علی بن محمد بن علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن أبی طالب علیهم السلام  (امام حسن عسکری علیه السلام) در دوران خلافت معتمد از دنیا رفت، در حالی که سنش بیست و نه سال بود. او پدر مهدی منتظر بود.»[1]

2. ابونصر سهل بن عبدالله بخاری متوفای قرن 4 هـ

وی که از علمای نسب شناس متقدم  و اعلام قرن چهارم می باشد ( زنده در سال 341 هـ ) می گوید:

«فرزندان علی بن محمد تقی علیه السلام: حسن بن علی عسکری علیه السلام از مادرش که کنیز صاحب فرزندی ، از نوبیه به نام ریحانه در سال 231 هـ به دنیا آمد و در سال 260 هـ از دنیا رفت، در حالی که 29 ساله بود... و (همچنین) از علی بن محمد تقی علیه السلام، جعفر به دنیا آمد که امامیه او را " جعفر کذاب " می نامند و آنها او را چنین می نامند؛ زیرا ادعای میراث برادرش حسن علیه السلام را داشت و پسرش قائم الحجه علیه السلام را وارث نمی شمرد و هیچ طعنی و اشکالی بر نسب او وجود ندارد.»[2]

3. ابو حامد محمد الاصفهانی متوفای 597 هـ

«ولادت ابی القاسم محمد منتظر در سامراء روز جمعه، دوازدهم ماه رمضان بوده است.»[3]

4. یاقوت بن عبد الله الحموی متوفای 626 هـ

«پادگان سامراء: قبلا توضیحاتی به حد کفایت در مورد سامراء گذشت. این پادگان به معتصم نسبت داده شده است و گروهی از بزرگان به آنجا منسوب هستند؛ از جمله: علی بن محمد بن علی بن موسى بن جعفر بن محمد بن علی ابن الحسین بن علی بن أبی طالب رضی الله عنه که کنیه او ابا الحسن الهادی است، در مدینه متولد شد و به سامراء منتقل گردید و فرزندش حسن بن علی نیز در مدینه متولد و به سامراء منتقل شد و به همین علت عسکریین نامیده شدند. اما علی ( امام هادی علیه السلام) در ماه رجب سال 254 از دنیا رفت و مقام او بیست سال است که در سامرا وجود دارد و فرزندش حسن در سال 260 وفات یافت و هر دو نفر در سامراء دفن شدند و قبور آنان در سامراء مشهور است و برای فرزندشان [مهدی] منتظَر در سامراء مشاهدی معروف وجود دارد.»[4]

5. ابن الاثیر الجزری متوفای 630 هـ

«در سال 260 هجری قمری حسن بن علی بن محمد ... علیهم السلام از دنیا رفت. او ابو محمد عسکری یکی از ائمه دوازده گانه مذهب امامیه است. او پدر محمد است که شیعیان، منتظر او از سرداب سامرا هستند.»[5]

6. شمس الدین ابن خلکان متوفای 681 هـ

«ابو القاسم منتظَر: ابو القاسم محمد پسر حسن عسکری پسر علی الهادی پسر محمد الجواد (علیهم السلام) که ذکر نامش قبل از او گذشت، دوازدهمین امام از امامان دوازده‌گانه طبق اعتقاد امامیه است که معروف به الحجة است، و او همان کسی است که شیعه گمان می کنند منتظَر و قائم و مهدی است، و او صاحب سرداب نزد شیعه است، و حرف‌های شیعه درباره او بسیار است، و ایشان منتظر ظهور او در آخر الزمان از سرداب سامرا هستند.

ولادت او در روز جمعه نیمه شعبان سال 255 بود و چون پدرش که نام او گذشت وفات کرد، عمر او 5 سال بود، و اسم مادرش خمط بود و گفته شده نرجس، و شیعه می گوید که او در خانه پدرش داخل سرداب شد، در حالی که مادرش او را نگاه می کرد و دیگر به سوی او باز نگشت، و این در سال 265 بود و او در آن هنگام نه ساله بود.

و ابن ازرق (متوفای 571 هـ) در کتاب تاریخ میافارقین ذکر کرده که او در روز نهم ربیع الاول سال 258 متولد شد، و گفته شده: در هشتم شعبان سال 56 ، و صحیح‌تر همین است و اینکه وقتی داخل سرداب شد 4 ساله بود و گفته شده: 5 ساله ، و گفته شده: او سال 275 داخل سرداب شد، در حالی که 17 ساله بود، و خدا داناتر است که کدام اینها بود. خدا او را رحمت کند !»[6]

7. عماد الدین ابوالفداء متوفای 732 هـ

«امام حسن عسکری یاد شده، همان پدر محمد منتظر صاحب سرداب می باشد، و محمد منتظر دوازدهمین امام شیعیان می باشد و به قائم، مهدی، والحجة لقب داده اند، ولادت ایشان در سال 255 می باشد.»[7]

8. شمس الدین ذهبی متوفای 748 هـ

«حسن بن علی بن محمد ... علیه السلام یکی از ائمه شیعه است که آن ها اعتقاد به عصمت آنان دارد. به او حسن عسکری گفته می شود چرا که در سامراء زندگی می کرد. به همین جهت به سامراء عسکر گفته می شود. او پدر همان شخصی است که رافضی ها منتظر او هستند. اما فرزندش محمد بن الحسن که رافضی ها و را قائم و خلف الحجه می نامند، در سال 258 یا 256 به دنیا آمد و دو سال بعد از پدرش زندگی کرد و سپس ناپدید شد و مشخص نشد که چگونه از دنیا رفت !! و مادرش کنیز بود.»[8]

وی در کتاب های دیگرش سیر اعلام النبلاء، ج 13 ص 119-120 و العبر فی خبر من غبر ، ج 2 ص 37 نیز به ولادت حضرت امام مهدی علیه السلام تصریح کرده است. 

9. زین الدین ابن الوردی متوفای 749هـ

«و [امام] حسن عسکری، پدر محمد منتظر صاحب سرداب، و دوازدهمین امام شیعیان، که لقب مهدی و حجت و قائم را به او داده اند که ولادتش سال 255 هجری می باشد.»[9]

10. صلاح الدین الصفدی متوفای 764 هـ

«حجت منتظر، محمد بن الحسن العسکری ... ملقب به حجت و منتظَر، دوازدهمین امام مذهب دوازده امامی است ... او در نیمه شعبان سال 255 به دنیا آمده است.»[10]

11. عبد الرحمن ابن خلدون متوفای 808 هـ

«سپس فرزندش (فرزند امام هادی علیه السلام) حسن عسکری که در سال 260 یافت، و بعد از آن فرزندش محمد المهدی می باشد. او که دوازدهمین نفر بوده و نزد شیعیان زنده و منتظر می باشد و اخبار شیعه درباره ایشان معروف است.»[11]

12. ابن حجر عسقلانی متوفای 852 هـ

«جعفر بن علی بن محمد ... برادر حسن است که به او عسکری گفته می شود. حسن عسکری امام یازدهم از ائمه دوازده گانه مذهب امامیه است که پدر محمد صاحب سرداب بوده است.»[12]

13. ابن حجر هیثمی مکی متوفای 973 هـ

«امام عسکری فرزندی غیر از ابو القاسم محمد الحجه به جا نگذاشت و عمر او در هنگام وفات پدرش پنج سال بود، اما خداوند به او در آن سن کم حکمت عطا کرد و قائم منتظَر نامیده شده است. گفته شده است که قطعا او در مدینه پنهان و غائب شد و معلوم نشد که کجا رفت .»[13]

14. عبد القادر بن شیخ بن عبد الله العیدروس متوفای 1037 هـ

وی شعری را از شیخ عبد المعطی می‌نویسد که در آن اسم حضرت را می‌آورد و می‌گوید که در رفع گرفتاری خواندن این شعر را تجربه کرده است که خود بهترین دلیل بر ولادت امام عصر علیه السلام می باشد:

«شیخ عبد المعطی گفت: من این دو شعر را در هنگام رفع گرفتاری تجربه کرده و مفید دیده‌ام. یکی از این شعرها در باره ائمه دوازده گانه است:

به حق مصطفی و به حق بتول *** و به حق سبطین، سپس علی و باقر العلم

جعفر، موسی، و همچنین جواد *** و به حق علی، حسن و مهدی که خالی بر گونه دارد.»[14]

15. شهاب الدین ابی فلاح ابن العماد الحنبلی متوفای 1089هـ

«امام محمد پسر حسن العسکری پسر علی الهادی پسر محمد الجواد پسر علی الرضا پسر موسی الکاظم پسر جعفر الصادق که نسبش علوی حسینی و کنیه ‌اش ابو القاسم است و او همان کسی است که رافضی‌ها به او لقب الخلف الحجة و مهدی و منتظر و صاحب الزمان داده ‌اند و او پایان دوازده امام نزد آن ها است و همچنین او را به منتظَر ملقب می کنند؛ چرا که گمان میکنند او داخل سرداب سامرا شد و مخفی گردید و تا کنون منتظرش هستند ! و عمر او وقتی که ناپدید شد نه سال یا کمتر بود و بر گمراهی رافضی‌ها نمی شود افزود. خدا آن ها را بکشد !»[15]

16. عبد الملک الشافعی العاصمی المکی متوفای 1111 هـ

«امام محمد المهدی بن الحسن العسکری ... (علیهم السلام) در روز جمعه نیمه ی شعبان سال 255 هـ به دنیا آمد و گفته شده است در سال 256 هـ و آن صحیح است. مادرش ام ولد بوده که اسمش أصقیل یا سوسن و یا نرجس بوده است. کنیه اش ابو القاسم و القابش حجت، خلف صالح، قائم، منتظَر، صاحب الزمان و مهدی است و آن مشهورترینشان است. او جوانی متوسط القامه، زیبا رو و نیکو مو، بینی اش باریک و پیشانی اش بلند و گشاده بود و هنگامی که پدرش وفات یافت، 5 ساله بود و شیعیان می گویند: او در سال 275 در حالی که 17 ساله بود داخل سرداب شد. و آن ها منتظر خروجش در آخر الزمان از سرداب هستند و سخنانشان در مورد او زیاد است و خدا داناتر است که کدام یک درست است.

شیخ علاء الدین احمد بن محمد سمنانی (احتمالا متوفای 736 هـ) در ذکر ابدال و قطب ها گفته است: محمد المهدی بن الحسن العسکری نیز به رتبه ی قطبیت رسید، و او هنگامی که مخفی شد، در دایره ی ابدال داخل شد و به تدریج و طبقه به طبقه مقامش بالا رفت تا اینکه سید ابدال شد، و در آن زمان، علی بن الحسین البغدادی قطب بود؛ پس هنگامی که مرگ به سراغش آمد، مهدی علیه السلام بر او نماز گزارد، دفنش کرد و در جایش نشست و 19 سال در رتبه ی قطبیت باقی ماند و خدا داناتر است.»[16]  

17. عبدالله الشبراوی الشافعی متوفای 1172 هـ

«یازدهمین نفر از ائمه ، حسن الخالص ملقب به عسکری پسر علی الهادی (علیهما السلام) است ... او را از حیث شرف همین بس که امام مهدی منتظر علیه السلام از اولاد او است. خداوند این بیت عظیم و نسب عظیم را خیر دهد. و بس است تو را به این نسبت از افتخار، و بس است تو را در این نسبت از علوّ قدر. آنان همگی کریم النسبند، همانند دندان‏های شانه متعادلند... خوشا به حال این خانواده عالی مرتبه و بلند مقام... چه بسیار اقوامی که درصدد پایین آوردن منزلت آنان بودند، ولی خداوند آنان را بالا برد... خداوند ما را به محبّت آنان زنده بدارد و بر آن بمیراند، و ما را مشمول شفاعت آنان گرداند ...

و امام حسن عسکری علیه السلام در سر من رای وفات یافت، همان جایی که پدرش در آنجا دفن شده است، و بعد از خودش فرزندش را به جا گذاشت، و او دوازدهمین نفر از ائمه، ابوالقاسم امام محمد الحجة است که گفته شده است همان مهدی منتظر (وموعود) است.

 امام محمد الحجة فرزند امام حسن [عسکری] در نیمه شعبان سال 255، پنج سال قبل از فوت پدرش در سامراء بدنیا آمد. هنگامی که به دنیا آمد پدرش او را مخفی کرد و به جهت سختی آن زمان، و ترس از خلفاء امر ایشان را پوشاند؛ چرا که آنان در آن زمان به دنبال هاشمیان بودند و آنان را زیر نظر می گرفتند که یا میکشتند و یا حبسشان می کردند.

امام محمد الحجة همچنین به مهدی و قائم و منتظر و خلف صالح و صاحب الزمان ملقب بود و مشهور ترینش، مهدی است.»[17]

جایگاه شبراوی در نزد اهل سنت

وی در سال 1137 هـ شیخ الأزهر مصر (بالاترین مقام الأزهر) شد و هفتمین کسی بود که به این مقام نایل شد و تا آخر عمرش ؛ یعنی به مدت 34 سال در این منصب بود.[18]

18. محمد امین البغدادی السویدی متوفای 1246 هـ

این عالم نسابه قرن 13 در ضمن نشان دادن درخت نسب ائمه اطهار علیهم السلام از فرزندان امیرالمومنین علیه السلام، در ضمن خط حسن العسکری علیه السلام می گوید:

«محمد مهدی (A) : سن ایشان در زمان وفات پدرش (علیه السلام) پنج ساله بود ، او متوسط القامه ، زیبا رو و نیکو مو بود ، بینی اش باریک و پیشانی اش بلند و گشاده بود.»[19]

19. محمد صدیق حسن خان القنوجی متوفای 1307هـ

محمد صدیق حسن خان القنوجی که یکی از سلفیان مشهور است و کتاب او را محدث بزرگ سلفی، محمد ناصرالدین البانی، تلخیص کرده است، وقتی به نام مادر امام عصر علیه السلام می رسد، چنین می گوید:

«به مادران عترت پاک اهل بیت علیهم السلام نگاه کن، همان ها که الگوی دیگران در هر خیر و دین هستند،... و مادر امام محمد بن حسن، ملقب به حجت، قائم و مهدی، کنیزی است که [نامش] نرجس می باشد.»[20]

20. خیر الدین الزرکلی متوفای 1410هـ

«محمد فرزند حسن عسکری... آخرین امام از ائمه دوازدگانه در نزد شیعه است. او از دیدگاه شیعیان به مهدی، صاحب الزمان، منتظر ، حجت و صاحب سرداب مشهور است. او در سامرا به دنیا آمد و در هنگام وفات پدرش 5 سال داشته است و هنگامی که به سن 9 یا 10 یا 19 سالگی رسید، داخل سردابی در خانه ی پدرش در سامراء شد و از آن خارج نشد !»[21]

جایگاه زرکلی در نزد عامه

محمد ناصرالدین ألبانی وهابی در مورد او می گوید:

«علامه زرکلی آگاه ترین شخص در عصر حاضر نسبت به تراجم شخصیت های معروف گذشته و جدید است که می شناسم.»[22]

21. مولوی محمد عمر سربازی متوفای 1428 هـ

آیا امام عسکری رضی الله عنه اولاد داشته است؟

استفتاء - بعضی از علمای اهل سنت می گویند که امام عسکری اصلاً اولاد نداشته و اهل تشیع می گویند که دارای یک فرزند بوده که امام غائب است. و شما (مؤلف) در شجره نامه ی خود نوشته اید که من از اولاد حسن عسکری هستم. درین مورد از هر دو طرف برای ما ایراداتی در جریان است خیلی از برادران اهل تشیع کتاب مذکور را مطالعه نموده و مرا در چندین موارد، زیر سوال قرار داده اند

الجواب بسم ملهم الصواب : این یک اختلاف قدیمی و تاریخی بین تسنن و تشیع است با وجود اینکه همه شان متفق اند که امام مهدی رضی الله عنه خواهد آمد، ولی اهل تسنن می گویند که تا حال از مادر متولد نشده و در آخر الزمان در مدینه منوره از پدری حسنی و مادری حسینی بدنیا می آید. و محل ظهورش مکه مکرمه است. و اهل تشیع قائل اند که پیدا شده و موجود است و در غار سامره به غیبت کبری رفته است و یک وقت ظهور می کند. و در این هم اختلاف تاریخی هست که حضرت امام حسن عسکری رضی الله عنه چند تا پسر داشت؟ از اهل تسنن بعضی قائل شدند که دو پسر داشتند و بعضی می گویند که لا ولد بودند و بعضی گویند که فقط یک پسر داشت و در اسم او اختلاف کردند بعضی امام محمد رضی الله عنه و بعضی امام محمود به لقب علی اکبر رضی الله عنه نوشته اند. چنانچه در نسب نامه ی خواجه نقشبند است و بعضی لقب او را «حجة» و «منتظر» و «قائم» و «مهدی» و «صاحب الزمان» و کنیت او را « ابوالقاسم» نوشته اند. ولادت گرامی شان را در روز جمعه نیمه شعبان سنة 255 هجری نوشته اند و وقت فوت پدرش، پنج ساله بودند. بعضی اسم مادر محترمه اش را «خمط» و بعضی «نرجس» نوشته اند، و در وقت غیبت نه ساله بود. چنانچه در وفیات الاعیان لابن خلکان و در انسانئیکلو پیدیا نوشته اند. و اهل تسنن قائل شدند که ایشان غائب نشدند و از ایشان اولاد به دنیا آمدند. یعقوب کلینی از شیعه ها نیز در اصول کافی حالات امام حجت را هم نوشته است هم آنطور که نظریه ی اهل تشیع است.[23]

22. السید أنس بن یعقوب الکتُبّی الحسنی متولد 1393 هـ

 شریف انس حسنی نسب شناس معروف عربستانی اهل مدینه که معاصر ماست، ضمن اختصاص دادن عنوانی به امام عصر علیه السلام، پیرامون ولادت و پنهان شدن ایشان می نویسد:

«و حسن عسکری (علیه السلام) در اوایل [خلافت] ملک احمد بن متوکل در سامراء مسموم شد و از دنیا رفت ... و فرزند او، محمد المهدی است. محمد المهدی فرزند حسن عسکری پسر علی الهادی بن محمد الجواد بن علی الرضا بن موسی الکاظم بن جعفر الصادق بن محمد الباقر بن علی زین العابدین بن الحسین الشهید بن علی بن ابی طالب علیهم السلام می باشد.

 القاب او چنین است: حجت، خلف الصالح، قائم، منتظر، تالی، صاحب الزمان و مشهور ترین آنها مهدی است. سن او هنگام وفات پدرش پنج سال بود. پس امام مهدی در سن جوانی غایب شد که امری مسلّم در بین شیعه و سنی می باشد بر پنهان شدن او ، عدم خبر و عدم ظهورش.

مهدی در نیمه شعبان سال 255 هجری در سامراء به دنیا آمد. او تنها فرزند پدرش بوده و حسن عسکری علیه السلام فرزندی غیر از او جز در اواخر عمرش بر جای نگذاشت. و مادرش کنیزی بود که به آن نرجس گفته میشود ... برخی از مورخین نسل پدرش زکی العسکری را انکار کرده اند، و این سخنی است که توجهی به آن نمی شود؛ چرا که حسن عسکری، فرزند علی الهادی، مسلّما فرزندش محمد مهدی را بر جای گذاشته است.

و در نزد اهل علم از متقدمین و متأخرین ، انقطاع خبر او (یعنی خبر دار نشدن کسی از احوال ایشان بعد از پنهان شدنش) ، عدم شناخت قبر و مکانش ثابت است، ولی شیعه ی امامیه می گویند:  ایشان وارد سرداب (زیر زمین) خانه ی پدرش در سرّ من رای شد، در حالی که نگهبانان بر آن گماشته شده بودند و این در نزد شیعه معروف و متواتر است ... و او امام دوازدهم در نزد آن ها است. و خدا داناتر است.

تحلیل های گذشته و داستان هایی که از کتب مورد اعتماد آوردیم، برای ما صحت پنهان شدن امام مهدی در سن نوجوانی و عدم ظهورش را تأکید می کنند، و او به اجماع نسلی ندارد.»[24]