به اعتراف علمای بزرگ اهل سنت، هیچ روایت صحیحی در فضیلت معاویه وجود ندارد. از طرف دیگر روایات فراوانی درباره ی دشمنی او با حضرت علی علیه السلام  وجود دارد که نفاق و جهنمی بودنش را ثابت می کند؛ زیرا طبق روایات صحیح اهل سنت، دشمن حضرت علی علیه السلام  دشمن خدا و رسول بوده و منافق است. روایات معتبر دیگری نیز در کتب اهل سنت نقل شده است که پیامبر صلی الله علیه وآله معاویه را لعنت کرده و خبر از جهنمی بودن او داده است.

معاویه هیچ فضیلت صحیحی ندارد

بسیاری از علمای بزرگ اهل سنت و حتی علمای سلفی مسلک و طرفدار معاویه اعتراف کرده اند که هیچ روایت صحیحی در فضیلت معاویه وجود ندارد!

«بخارى» که در صحیح خود حدیثى در ذکر مناقب «معاویه» نیافته، به ناچار آنجا که از مناقب صحابه سخن گفته، بابى گشوده است به نام " ذکر (یاد کرد) معاویه " !

ابن حجر عسقلانی در شرح این عبارت صحیح بخاری، می نویسد:

«این نکته ای که سبب شده است بخاری از بیان لفظ «منقبت» ( برای معاویه ) عدول کند زیرا بر کلام شیخ خود ( ابن راهویه ) اعتماد نموده است... این خود دلیل آن است که فضایلى که در خصوص معاویه نقل شده ساختگی است ( هیچ اساس و صحتى ندارد ) و در فضایل معاویه احادیث فراوانى وارد شده که هیچ یک طریق درستى ندارد و اسحاق بن راهویه و نسائى و دیگران هم بر این عقیده‏اند.»[[1]]

بدر الدین عینی، دیگر شارح صحیح بخاری، نیز همین سخن را گفته است:

«هرگاه بگویى که در فضایل معاویه احادیث فراوانى هست، گویم آرى، ولکن هیچیک از آن احادیث طریق صحیح ندارد و صحیح نیست. اسحاق بن راهویه و نسائى و دیگران نیز همین مطلب را ذکر کرده ‏اند و بیهوده نیست که بخارى عبارت «باب ذکر معاویه» آورده و نگفته : فضیلت و یا منقبت معاویه‏.»[[2]]

شیخ الاسلام وهابیان، ابن تیمیه، می نویسد:

«گروهی برای معاویه فضلیت تراشی کرده و احادیثی را از قول رسول الله صلی الله علیه وآله روایت کردند که همه آنها دروغ است.»[[3]]

دستور معاویه به حرامخواری و خونریزی

مسلم در صحیحش از عبد الرحمن بن عبد رب الکعبه روایت کرده است که گفت:

«وارد مسجد شدم و دیدم که عبد الله بن عمرو بن عاص در سایه ی کعبه است و مردم نزد او جمع شده اند؛ پس من نیز به نزد آنها رفتم و نشستم؛ پس او احادیثی نقل کرد ... پس من گفتم: تو را به خدا سوگند میدهم، آیا خودت این ها را از رسول الله صلی الله علیه وآله شنیدی ؟

عبد الله بن عمرو بن العاص با دو دستش به گوش هایش و قلبش اشاره کرد و گفت: گوش هایم شنیدند و قلبم آن را حفظ کرد.

[عبد الرحمن بن عبد رب الکعبه می گوید:] گفتم: این پسر عمویت معاویه به ما دستور می دهد تا اموالمان را به باطل بخوریم و خودمان را بکشیم و خداوند در قرآن می فرماید: ((ای کسانی که ایمان آورده‌اید! اموال یکدیگر را به باطل (و از طرق نامشروع) نخورید، مگر اینکه تجارتی با رضایت شما انجام گیرد. و خودکشی نکنید! خداوند نسبت به شما مهربان است.)) (نساء: 29)

عبد الله بن عمرو بن العاص مدتی ساکت شد و سپس گفت: از او (معاویه) در مواردی که اطاعت از خداست، اطاعت کن و در مواردی که معصیت خداست، نافرمانی کن !»^[[4]]

این روایت، بسیاری از حقایق را در مورد معاویه مشخص می سازد؛ این که معاویه امر به حرامخواری و خونریزی می کند و کسانی که حکومت او را پذیرفته اند، از او به ستوه می آیند و پسر عموی او، عبد الله بن عمرو بن العاص، نهایتا پاسخش این است که اگر معاویه امر به معصیت خداوند کرد، او را اطاعت نکن! و این خود دلیل محکمی است بر این که معاویه امر به معصیت خداوند می کرده و خواهد کرد.

نکته ی دیگر این که عبد الله بن عمرو بن العاص در صدد دفاع مطلق از معاویه بر نیامد و نشان می دهد که خود می دانست که معاویه حال و روزش چگونه است.

دشمنی معاویه با حضرت علی علیه السلام

از آشکارترین و مسلّم ترین حقایق تاریخ اسلام، دشمنی معاویه با حضرت امیر المومنین علیه السلام  است که ارائه همه ی مدارک آن، کتابی جدا می طلبد؛ لذا در اینجا به چند مدرک اشاره می کنیم تا حق جویان حدیث مفصل بخوانند از این مجمل.

روایت یکم:

ابن ماجه روایت کرده است که:

«معاویه بعد از مراسم حجّ وارد مدینه شد و سعد بن أبی وقّاص وارد بر او شد. صحبت از علی علیه السلام  شد و معاویه شروع به بدگویی و ناسزا گفتن به آن حضرت نمود. سعد عصبانی شد ... .»^[[5]]

سند این روایت را برنامه جوامع الکلم تصحیح کرده است.^[[6]]

ابو الحسن سندی در شرح این روایت می گوید:

«قول راوی که «فنال منه»؛ یعنی معاویه به حضرت علی علیه السلام جسارت کرد، به ایشان ناسزا گفت و دشنام داد؛ بلکه به سعد نیز دستور داد حضرت علی علیه السلام  را سب کند، همانطور که گفته شد: در صحیح مسلم و ترمذی آمده است.»^[[7]]

ألبانی^[[8]] و شعیب الأرنؤوط ^[[9]] نیز ضمن تصحیح سند این روایت،«فنال منه» را دشنام دادن معنی کرده اند.

روایت دوم:

مسلم بن حجاج در صحیحش اینگونه روایت می کند:

«عامر بن سعد بن ابى وقّاص از پدرش روایت کرده است که در یکى از روزها ، معاویه بن ابى سفیان به سعد دستور داد [تا به حضرت على علیه السلام  ناسزا بگوید! «سعد» از دستور او سرپیچى کرد ] ، معاویه از وى پرسید: به چه سبب على را آماج ناسزا و دشنامت قرار نمی دهی ؟ سعد گفت: بخاطر آن که سه فضیلت از رسول خدا صلی الله علیه وآله در شأن على علیه السلام  شنیده ام که با توجه به آن ها، هیچگاه به سبّ و دشنام او اقدام نمى‏کنم و هر گاه یکى از آن ها براى من بود ، بهتر و ارزنده‏تر از شتران سرخ مو بود که در اختیار من باشد ... .»^[[10]]

همانطور که ملاحظه می شود، جمله ی «أَمَرَ مُعَاوِیةُ بْنُ أَبِی سُفْیانَ سَعْدًا» به صورت ناقص آمده و «مأمور به» حذف شده است.

دکتر شیخ موسی شاهین لاشین در شرحش بر صحیح مسلم می‌نویسد:

«در این جمله از معاویه که به سعد دستور داده ، «مأمور به» محذوف و محتوای دستور به سبب آلوده نشدن زبان به مذمت معاویه، حذف شده است که در حقیقت معنای جمله چنین می‌شود:

معاویه به سعد بن أبی وقاص دستور داد تا به علی علیه السلام  دشنام و ناسزا بگوید؛ زیرا سعد در حوادث خونین آن زمان گوشه‌گیری را انتخاب کرده بود و به عنوان شخصی که مدافع علی (علیه السلام) بود، مشهور شده بود و لذا معاویه گفت: چه چیزی مانع دشمنی تو با علی علیه السلام  شده است؟

نووی تلاش می‌کند تا معاویه را از این دستور زشت تبرئه کند ... ، ولی این توجیه تأسف بار و دور از حقیقت است؛ زیرا مستندات تاریخی ثابت می‌کند که معاویه دستور لعن و سب علی علیه السلام  را صادر کرده است و نیازی به تبرئه وی نیست؛ چون معصوم از خطا و لغزش نیست. با همه این ها بر ما واجب است که از وارد کردن نقص بر اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وآله پرهیز کنیم، اگر چه ناسزا گویی به علی علیه السلام  از زمان معاویه امری واضح و روشن است.»^[[11]]

و این مطلب به قدری واضح است که ابن تیمیه مأمور به را به حدیث اضافه کرده است.

«و اما حدیث سعد وقتی که معاویه به او دستور داد تا علی بن ابی طالب (علیهما السلام ) را سب و شتم نماید و سعد ابا کرد و معاویه گفت: چه چیز تو را مانع می شود از اینکه علی بن ابی طالب (علیهما السلام ) را سب نکنی ؟ (سعد) گفت: سه خصلت می باشد که پیامبر اکرم n در مورد علی (علیه السلام) فرموده است که بخاطر آنها، علی (علیه السلام ) را سب نمی کنم؛ زیرا اگر یکی از آنها برای من بود، از داشتن شتر سرخ موی در نزد من محبوبتر است. این حدیث صحیحی است که مسلم بن حجاج آن را در صحیحش آورده است.»^[[12]]

روایت سوم:

از سعید بن جبیر روایت شده است که گفت: «من در عرفات با ابن عباس بودم که گفت: چه شده که از مردم صداى تلبیه‏ را نمی شنوم؟ در جواب او عرض کردم: مردم از معاویه‏ خوف دارند. آن‏گاه ابن‌عباس از خیمه خود بیرون آمد و شروع به تلبیه گفتن کرد و گفت: مردم سنّت را به‏ سبب بغض با على (ع) ترک کرده اند.»[13]

این روایت را نسائی نقل کرده و ألبانی سندش را تصحیح کرده[14] و همچنین ابن خزیمه در صحیحش آورده و محققش دکتر محمد الأعظمی سندش را صحیح دانسته است.[15] حاکم نیز در مستدرکش آورده و تصحیح کرده و ذهبی نیز با نظر او موافقت کرده است.[16] همچنین ضیاء مقدسی در صحیحش آورده و محققش دکتر عبدالملک بن دهیش سندش را حسن دانسته است.[17]

در روایت دیگری از سعید ‌بن جبیر نقل شده است که روز عرفه به حضور ابن‌عباس رسیدم. او ضمن سخنی گفت: «خداوند فلانی را لعنت کند. به سراغ برترین روزهای حج رفتند و زینت آن را محو کردند. همانا زینت حج، تلبیه است.»[18]

این روایت را احمد در مسندش نقل کرده و شعیب الارنؤوط آن را صحیح دانسته است.[19]

هرچند در این روایت، نام معاویه با صراحت ذکر نشده و به جای آن، از لفظ مبهم «فلانی» استفاده شده است؛ اما به قرینه ی روایت پیشین، پرواضح است که منظور، همان معاویه بوده است.

روایت چهارم:

«راوی می گوید: آنگاه که معاویه از کوفه خارج شد، مغیرة بن شعبه را والی آنجا نمود؛ او نیز گویندگان را وا می‏داشت که علی علیه السلام  را بر منابر لعن کنند. سعید بن زید که آنجا بود، در غضب شد و بلند شد و دستم را گرفت، پس من تبعیت کردم و بلند شدم. پس سعید گفت: آیا نمی‏بینی که این مرد ظالم به خودش، دستور به لعن مردی از اهل بهشت می‏دهد؟ ... .»^[[20]]

این روایت را احمد بن حنبل نقل کرده و احمد شاکر سندش را صحیح^[[21]] و شعیب الارنؤوط حسن^[[22]] دانسته اند.

البته سعید بن زید در ادامه، حدیث عشره مبشره را به رسول خدا صلی الله علیه وآله نسبت می دهد که خودش هم یکی از همین ده نفر بشارت داده شده به بهشت است!

ابن اثیر جزری که در مقدمه ی تاریخش ملتزم شده که تنها حقایق را نقل کند، در ذکر حوادث سال 51 هـ می نویسد: 

«در این سال، حجر بن عدی و اصحابش کشته شدند و سبب آن این بود که معاویه، مغیرة بن شعبة را در سال 41 هـ والی کوفه کرد. پس زمانی که معاویه دستور داد و مغیره را خواست، به او گفت:

می خواستم خیلی چیزها را به تو سفارش کنم ؛ اما به اعتماد آنکه می دانی رضایت من به چیست و حکومتم چه می خواهد و صلاح رعیتم به چیست، از آن چشم می پوشم؛ ولی یک کار را سفارش می کنم: ناسزا گفتن به علی علیه السلام  و و مذمت وی و نیز از رحمت فرستادن بر عثمان و آمرزش خواستن برای او. و یاران علی علیه السلام  را عیب گو و دور کن و سخنانشان مشنو  و [در مقابل]  پیروان عثمان را ستایش گو و تقرب ده و سخنانشان را بشنو .»^[[23]]

روایت پنجم:

یکی از شروط امام حسن علیه السلام  برای صلح با معاویه این بود که او حضرت علی علیه السلام  را سب نکند که معاویه به آن عمل نکرد.

«و آن چیزهایی که حسن علیه السلام از معاویه خواست، این بود که موجودی خزانه کوفه را به وی تحویل بدهد که مبلغ آن 5000 بود  و همچنین مالیات دارابگرد فارس را به وی بدهد و همچنین علی علیه السلام  را ناسزا نگوید. [معاویه همه شرطها را قبول کرد، ولی] شرط ناسزا نگفتن را نپذیرفت؛ لذا [امام حسن علیه السلام ] از وی خواست که در حضور وی، امیرالمومنین علیه السلام  را ناسزا نگوید. معاویه ابتدا این شرط را قبول کرد، ولی بعدا به آن نیز وفا نکرد.»^[[24]]

روایت ششم:

احمد بن محمد بن عبد ربه آندلسی (متوفای سال 328 هـ) که ذهبی از او به عنوان  علامه ی ثقه^[[25]] و زرکلی به عنوان الادیب الامام^[[26]] یاد کرده اند، تصریح می کند که:

«و زمانی که حسن بن علی علیه السلام از دنیا رفت، معاویه حج کرد و سپس داخل مدینه شد و خواست که بر منبر رسول خدا n، علی علیه السلام  را لعن کند. پس به او گفته شد: اینجا سعد بن ابی وقاص است که فکر نمی کنیم راضی به این کار باشد؛ پس کسی را به سوی او بفرست و نظرش را جویا شو . پس معاویه چنین کرد و سعد گفت: اگر این کار را بکنی تو را از مسجد بیرون می کنم و دیگر به آن برنمی گردانم. پس معاویه از لعنت کردن ساکت شد تا اینکه سعد بن ابی وقاص فوت شد. پس وقتی سعد مرد ، معاویه لعن علی علیه السلام را آغاز کرد و برای حکامش نوشت که علی علیه السلام را بر روی منابر لعن کنند و آنها هم انجام می دادند.

ام سلمه همسر پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله به معاویه نوشت: شما ، خداوند و رسولش را بر روی منابر لعن می کنید؛ زیرا شما علی بن ابی طالب علیهما السلام و هر که محب اوست را لعن می کنید و من شهادت می دهم که خداوند و رسولش، محب علی علیه السلام هستند؛ ولی معاویه به سخن ام سلمه توجهی نکرد.»^[[27]]

معاویه بن ابی سفیان صحابه ی اهل جهنم در کلام نبوی

بنا بر چندین روایت معتبر اهل سنت، رسول الله صلی الله علیه وآله خبر از جهنمی بودن معاویه داده اند که در ادامه ذکر می کنیم.

روایت یکم: عمار را گروهی ستمگر و یاغی که دعوتگر به جهنم هستند، می کشند.

بخاری در صحیحش از پیامبر صلی الله علیه وآله چنین نقل می کند:

«رحمت بر عمار، گروه باغی و ستمگر او را می‌کشند. عمار آنها را به بهشت دعوت می‌کند، ولی آنها عمار را به آتش جهنم دعوت می‌کنند.»[[28]]

مسلم نیز در صحیحش چنین نقل می کند:

«افسوس ای پسر سمیه، که گروهی یاغی تو را می‌کشد.»[[29]]

و اختلافی نیست که جناب عمار رضوان الله علیه در جنگ صفین توسط افراد معاویه به شهادت رسید.

روایت دوم: هرگاه معاویه را بر منبر دیدید، بکشیدش

سند اول:

«عبد الله بن مسعود از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل کرده است که فرمودند: هرگاه معاویه پسر ابو سفیان را دیدید که بر منبر خطبه می خواند، گردنش را بزنید.»[[30]]

این روایت را بلاذری نقل کرده و برنامه ی جوامع الکلم سندش را تحسین کرده است.[[31]]

سند دوم:

بلاذری همچنین از ابو سعید خدری روایت کرده است که گفت:

«مردی از انصار خواست معاویه را بکشد، پس ما به او گفتیم: در خلافت عمر شمشیرت را غلاف کن تا اینکه به عمر نامه بنویسی و او را در جریان تصمیمت بگذاری. مرد انصاری گفت: من از رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیدم که می فرمود: زمانی که معاویه را دیدید که بر روی چوب ها خطبه می خواند، بکشیدش. ابوسعید خدری گفت: ما نیز این سخن را از آن حضرت شنیده ایم؛ ولی اینکار را انجام نمی دهیم تا اینکه به عمر نامه بنویسیم. پس به عمر نامه نوشتند ، ولی جواب نامه شان نیامد تا اینکه آن مرد انصاری از دنیا رفت.»[[32]]   

همه ی رجال سند این روایت طبق برنامه ی جوامع الکلم، ثقه هستند بجز علی بن زید بن جدعان که تضعیف شده است، در حالی که او نیز به اقرار علمای بزرگ عامه ثقه و یا حسن الحدیث است.[[33]]

سند سوم:

بلاذری همچنین از حسن بصری تابعی روایت کرده است که گفت:

«رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: هرگاه معاویه را بر منبر من دیدید، او را بکشید. پس مردم دستور پیامبر صلی الله علیه وآله را ترک کردند؛ لذا رستگار و پیروز نشدند.»[[34]]

تمام رجال سند این روایت طبق برنامه جوامع الکلم ثقه هستند.^[[35]]

درباره ی اتصال سند این روایت نیز باید گفت که از حسن بصری نقل شده است که گفت:

«روایاتی که بدون ذکر واسطه، از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل می کنم، آن ها را از حضرت علی علیه السلام  شنیده ام؛ اما از ترس بنی امیه نمی توانم نام ایشان را ذکر کنم.»^[[36]]

بنابراین، سند این روایت نیز صحیح و متصل است.

و نهایت سخن این است که حکم به مرسل بودنش داده شود، ولی از آنجایی که حسن بصری از بزرگان تابعی است؛ لذا حدیث مرسلش در نزد عامه، از جمله مرسل های معتبر است.^[[37]] و با وجود داشتن شاهد با سند متصل، دیگر جایی برای شکاکیت در سند این روایت باقی نمی ماند.

روایت سوم: معاویه مسلمان نمی میرد

سند اول:

بلاذری از عبد الله بن عمرو بن العاص روایت کرده است که گفت:

«پیش پیامبر صلی الله علیه وآله بودم که ایشان فرمودند: الان از این دره کسی بر شما ظاهر می شود که بر غیر اسلام می میرد. [عبد الله بن عمرو بن العاص] گوید: پدرم داشت وضو می گرفت و من بسیار مضطرب بودم؛ مانند کسی که ادرار خود را بسیار نگه داشته، از ترس اینکه مبادا پدرم بیاید. [عبد الله بن عمرو بن العاص] گوید: پس معاویه آمد و پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: این شخص همان است.»[[38]]

برنامه ی جوامع الکلم حکم به حسن بودن سند این روایت داده است.

سند دوم:

بلاذری با سندی دیگر چنین روایت کرده است:

«وحدثنی عبد الله بن صالح حدثنی یحیى بن آدم عن شریک عن لیث عن طاووس عن عبد الله بن عمرو قال: کنت جالسا عند النبی صلی الله علیه وآله فقال: یطلع علیکم من هذا الفج رجل یموت یوم یموت على غیر ملتی، قال: وکنت ترکت أبی یلبس ثیابه فخشیت أن یطلع، فطلع معاویة.»[[39]]

تنها اشکال سند این روایت طبق برنامه ی جوامع الکلم ، ضعیف الحدیث بودن لیث بن أبی سلیم است که از جهت بدی حافظه تضعیف شده است؛ اما باید دانست که او از رجال صحاح سته است و این حدیثش به دلیل داشتن شاهد معتبر، حسن می شود.

سند سوم و چهارم:

ابوالقاسم طبرانی همین قضیه را با اسنادی که هیثمی آنها را تصحیح کرده، روایت کرده ؛ با این تفاوت که اسم معاویه را نیاورده است.

«وعنه قال قال رسول الله صلی الله علیه وآله لیطلعن علیکم رجل یبعث یوم القیامة على غیر سنتی أو على غیر ملتی وکنت ترکت أبی فی المنزل فخفت أن یکون هو فاطلع رجل غیره فقال رسول الله صلی الله علیه وآله هو هذا رواه الطبرانی فی الکبیر ورجاله رجال الصحیح إلا أن فیه رجلا لم یسم وعنه قال قال رسول الله صلی الله علیه وآله یطلع علیکم رجل من هذا الفج من أهل النار وکنت ترکت أبی یتوضأ فخشیت أن یکون هو فاطلع غیره فقال رسول الله صلی الله علیه وآله هو هذا ورجاله رجال الصحیح.»[[40]]

روایت چهارم: معاویه ملعون است

در مواردی رسول خدا صلی الله علیه وآله معاویه را لعن کرده اند که به دو نمونه اشاره می کنیم:

مورد یکم: هنگام خروج از مسجد

عاصم لیثی می گوید: داخل مسجد رسول الله صلی الله علیه وآله شدم، دیدم که اصحاب می گویند: از خشم خدا و رسولش به خدا پناه می بریم. گفتم: چه شده است؟ گفتند: پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله بالای منبر خطبه می خواندند که ابو سفیان و معاویه برخاسته و از مسجد بیرون رفتند؛ پس رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند:«خداوند پیش رو و دنباله رواش را لعنت کند. وای بر این امت از معاویه درشت سرین!»

این مورد که دارای اسناد صحیحی نیز هست، به دلیل حفظ آبروی دو صحابی جلیل القدر (!) به شدت دچار دستبرد شده است و تنها کسی که این ماجرا را کامل و درست نقل کرده، ابن ابی الحدید معتزلی شافعی (586 - 656 هـ) است.[[41]]

اما ابن سعد (متوفای 230 هـ) که از نظر زمانی از بقیه مقدم است و سند روایتش طبق برنامه ی جوامع حسن است، اولین اقدام را برای حذف و سانسور انجام داده است. او نام معاویه و پدرش را ذکر کرده؛ ولی سخن پیامبر صلی الله علیه وآله را نقل نکرده و لعن را تبدیل به عبارت نامعلوم "قول" نموده است![[42]]

اما طبرانی (متوفای 360 هـ) اقدام دیگری کرده است؛ وی سخن پیامبر صلی الله علیه وآله را آورده، ولی نام آن دو ملعون را نیاورده است![[43]]

 هیثمی[[44]]، ضیاء مقدسی و دکتر دهیش[[45]] بر صحت حدیث طبرانی اذعان کرده اند.

ابن ابی عاصم ضحاک (متوفای 287 هـ)[[46]] و ابو نعیم اصفهانی (متوفای 430 هـ)[[47]] هم به اسناد خودشان این ماجرا را مانند طبرانی نقل نموده اند، که سند نقل هر دو صحیح است.

مورد دوم: هنگام شتر یا الاغ سواری

روزی نبی اکرم صلی الله علیه وآله ابوسفیان را دید که سوار بر شتر یا الاغی می آید، در حالی که معاویه پشت سرش می آمد و یزید (یا عتبه) برادر معاویه آن را می راند؛ پس فرمود:«خداوند جلودار ، سواره و دنباله رواش را لعنت کند.»

این ماجرا از قول افراد بسیاری نقل شده است؛ اما برای حفظ آبروی این سه صحابی (!) ، نام آن ها از برخی مدارک حذف گردیده است!

احمد بن یحیی بلاذری (متوفای 279 هـ) این قضیه را با سند حسن روایت کرده است:

«از سفینه غلام ام سلمه منقول است که پیامبر صلی الله علیه وآله نشسته بود و ابوسفیان سوار بر شتر رد شد، در حالی که معاویه و برادرش همراه او بودند که یکی شتر را می راند و دیگری از پشت هی می کرد؛ پس رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: خداوند حمل کننده، حمل شونده، راه برنده و دنبال کننده را لعنت کند.»[[48]]

ابوبکر بزار (متوفای 292 هـ) همین روایت را با همان سند بلاذری که هیثمی آن را تصحیح کرده[[49]] آورده، ولی از ذکر نام لعن شدگان خود داری کرده است.[[50]]

به این روایت در موارد متعددی علیه معاویه استدلال شده است که به ذکر یک مورد اکتفا می کنیم:

در سال 283 هـ معتضد عباسی دستور به انتشار نامه ی بلندی در مطاعن بنی امیه و از جمله ابو سفیان و پسرانش معاویه و یزید داد که مامون آن را نگاشته بود. از جمله ی آنچه در آن نوشته شده بود، ذکر واقعه ی فوق بود.[[51]]