نسائی با سند صحیح از جابر بن عبد الله نقل می کند که گفت:

«رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمان سفر حج صادر نمود، کسی نبود که قدرت داشته باشد سواره یا پیاده در این حج شرکت کند مگر اینکه حاضر بود، و در میقات (ذو الحلیفه) حاضر شدند. اسماء دختر عمیس فرزندش محمد بن ابو بکر را به دنیا آورد، کسی را نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله فرستاد تا وظیفه اش را بداند، پس دستور داد تا غسل کند وخودش را بپوشاند و همراه شود.»^[1]

مسلم نیز در صحیحش از امام صادق علیه السلام و او از پدرشان امام باقر علیه السلام نقل می کند که فرمود:

« بر جابر بن عبدالله وارد شدم و از قبیله سوال کرد تا به من رسید. گفتم: من محمد بن علی بن حسین (علیهم السلام) هستم، پس دستش را به سوی من پایین آورد و دکمه بالا و پایین لباس من را باز کرد و دستش را بین دو سینه ام قرار داد و من در آن زمان نوجوان بودم و جابر گفت: سلام بر تو ای برادر زاده ام! از هر چه می خواهی بپرس. من از او سوال کردم و او نابینا بود و وقت نماز رسید و در بافتی که خود را پوشانده بود به نماز ایستاد که هر زمان آن را روی شانه هایش می گذاشت ، دو طرفش از کوچکی به خود او بر می گشت و عبایش نزد او روی جا لباسی بود و با ما نماز خواند.

گفتم: از حج رسول خدا صلی الله علیه وآله به من خبر بده و اشاره به دستش کرد و نه تا را بست و گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله نه سال ایستاد و حج انجام نداد، سپس در سال دهم به مردم اعلام شد که رسول خدا صلی الله علیه وآله حج می گذارد و عده ی زیادی خود را به مدینه رساندند و هر یک می خواست که به رسول خدا صلی الله علیه وآله اقتدا کند و مانند او عمل کند.

پس با او خارج شدیم تا اینکه به ذو الحلیفه رسیدیم و اسماء بنت عمیس محمد بن ابو بکر را به دنیا آورد و نزد رسول خدا صلی الله علیه وآله فرستاد که چه کار کنم؟ فرمود : غسل کن و با پارچه ای مابین پاهایت را بپوشان و احرام کن.

رسول خدا صلی الله علیه وآله در مسجد نماز خواند، سپس شترش را سوار شد و روی شترش را سوی صحرا آورد و نگاه کردم و روبروی ایشان تا چشم کار می کرد سواره و پیاده بود و سمت راستش همینطور و سمت چپش نیز همینطور و پشت سرش نیز همینطور بود.»^[2]

اضافه کنم که این عملکرد جابر بن عبد الله که دکمه های پیراهن امام باقر علیه السلام را باز کرد ، دستش را روی سینه ی امام گذاشت و سلام داد، علتش همان دستور رسول خدا صلی الله علیه وآله به جابر بن عبد الله بر ابلاغ سلام آن حضرت به ایشان بود.^[3]

محمد بن عبد الباقی الزرقانی در شرحش بر موطأ مالک در خصوص تعداد شرکت کنندگان در حجة الوداع می گوید:

«از عروه بن زبیر از عایشه نقل شده است که رسول خدا صلی الله علیه وآله در سال حجة الوداع با 90 هزار نفر به سوی حج خارج شدند و گفته می شود به همراه 114 هزار نفر و بیشتر از این هم گفته شده که بیهقی نقل کرده است. و این تعداد ، عدد کسانی است که به همراه آن حضرت از مدینه به حج رفتند و اما کسانی که همراه ایشان حج کردند، بیشترشان ساکنان مکه بودند و کسانی که از یمن به همراه علی (علیه السلام ) و ابو موسی آمده بودند.»^[4]

شاه ولی الله دهلوی نیز جمعیت شرکت کنندگان را 124 هزار نفر ذکر کرده است:

«سپس به سمت حج از شهر بیرون آمد و با او 124 هزار نفر بودند و به آنها مناسک حج را یاد داد و تحریف های شرک را رد کرد.»^[5]

جلوتر ، کلام سبط بن جوزی حنفی را نیز ذکر خواهیم کرد که گفته است: «جمعیت حاضر در غدیر به اتفاق علمای تاریخ ، 120 هزار نفر بوده است.»

رسول خدا صلی الله علیه وآله در بازگشت از حج زمانی فرمان خدا را ابلاغ کردند که گرمای شدید هوا آنقدر آزار دهنده بود که مردم مجبور می‌شدند از نصف عبا به عنوان سایه و از نصف دیگر برای زیر انداز استفاده کنند. در چنین وضعیتی دستور داد که جلو رفتگان بازگردند و صبر کردند تا عقب ماندگان نیز برسند.

روایت یکم:

«سعد بن ابی وقاص گفت: همراه رسول خدا صلی الله علیه وآله در راه مکه بودیم ، پس هنگامی که به غدیر خم رسید ، مردم را متوقف کرد. سپس جلو رفتگان بازگشتند و عقب ماندگان نیز به ایشان پیوستند . پس هنگامی که مردم اجتماع کردند ، پیامبر صلی الله علیه وآله فرمود: ای مردم ! آیا [پیام خدا را] رساندم؟ گفتند: آری . فرمود: خداوندا شاهد باش و آن را سه مرتبه گفتند ، سپس فرمود: ای مردم ! ولی شما کیست؟ گفتند: خدا و رسولش . و این را سه مرتبه گفتند ، سپس پیامبر صلی الله علیه وآله دست علی علیه السلام را گرفت و بلندش کرد و سپس فرمود: هرکس را که خدا و رسولش ولی اوست ، پس این ولی اوست. خداوندا دوست دار هر کس را که دوستش داشته باشد و دشمن بدار هرکس را که دشمنش بدارد.»^[6]

این روایت را نسائی نقل کرده و برنامه جوامع الکلم حکم به حسن بودن سندش در متابعات و شواهد داده است.^[7]

همین روایت را با همین سند ، ضیاء مقدسی نقل کرده اما محقق کتاب، دکتر عبد الملک بن عبد الله بن دهیش، گفته که سندش به خاطر مجهول الحال بودن یعقوب بن جعفر بن ابی کثیر، ضعیف است.^[8]

در حالی که او مجهول الحال نیست و ابن حجر عسقلانی او را مقبول دانسته است.^[9]

روایت دوم:

«زید بن ارقم گفت: بیرون شدیم با رسول خداصلی الله علیه وآله [از مکه] تا رسیدیم به غدیر خم در روزى که تاکنون گرم‏تر از آن روز بر ما نگذشته بود . پس حسب امر آن جناب ، خار و خاشاک آنجا رفته شد. پس آنجناب حمد و ثناى خداوند را بجا آورد و سپس خطاب به مردم فرمود: هیچ پیغمبرى مبعوث نشده مگر آنکه بیش از نیمى از عمر پیغمبر قبل از خود زیست نکرده است و من نزدیک شده که به سراى دیگر خوانده شوم و اجابت نمایم.

همانا من وا می گذارم در میان شما چیزى را که هرگز گمراه نشوید بعد از آن (یعنى بعد از تبعیت و اداى حق آن)- کتاب خداى عزّ و جلّ. سپس برخاست و دست على علیه السلام را گرفت و خطاب به مردم فرمود: کیست که اولى (سزاوارتر) است به شما از خود شما؟ گفتند خدا و رسول او داناترند. فرمود: هر کس که من مولاى اویم ، پس على (علیه السلام ) مولاى او است.»^[10]‏

این روایت را حاکم نقل و تصحیح کرده و ذهبی نیز با او موافقت کرده است.^[11]

روایت سوم:

«زید بن ارقم گفت: با رسول خدا صلی الله علیه وآله در وادى که خم نامیده می شود فرود آمدیم. آن حضرت امر به اقامه نماز فرمود و در گرماى نیمروز نماز را بجا آورد ، سپس براى ما خطبه ایراد فرمود در حالیکه با افکندن پارچه بر یک درخت بزرگ ، براى آنجناب سایه تشکیل داده شده بود. آنگاه فرمود: آیا نمیدانید؟ آیا شهادت نمیدهید به اینکه من اولى (سزاوارتر) هستم به هر مؤمنى از خود او؟ گفتند آرى چنین است. فرمود: پس هر که من مولاى اویم ، همانا على علیه السلام مولاى او است. بار خدایا دشمن دار آنکه را که او را دشمن دارد و دوست دار آنکه را که او را دوست دارد.»^[12]

این روایت را احمد نقل کرده و وصی الله بن محمد عباس سندش را حسن لغیره دانسته است.^[13]

روایت چهارم:

«همسر زید بن ارقم گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله در حجة الوداع (در مراجعت) آمد تا در جحفه _بین مکه و مدینه‏_ نزول فرمود. پس امر فرمود زیر درختان عظیم و انبوه آنجا را از خار و خاشاک پاک کردند، سپس مردم را به اجتماع عمومى براى نماز دعوت کردند. آن روز بسیار گرم و سوزان بود و همگى حسب الامر پیغمبر صلی الله علیه وآله به سوى آن حضرت گرد آمدیم، در حالی که بعضى از ما قسمتى از رداى خود را بر سر کشیده و قسمتى را از شدت سوزندگى زمین زیر پا نهاده بود. پس رسول خدا صلی الله علیه وآله نماز ظهر را با ما به جا آورد و سپس رو به طرف ما گردانید و فرمود ... .»^[14]

آیا پیامبر صلی الله علیه وآله 120 هزار نفر را در آن گرمای سوزان نگه داشتند تا بین چند صحابی رفع کدورت بکنند؟! و آخر سر حضرت علی علیه السلام را (نه صحابه را) مکلف کنند که صحابه را دوست بدارد ؟!