در مسند احمد، حدیثی با این سلسله سند آمده است:

حَدَّثَنَا عَبْدُ اللهِ، حَدَّثَنِی عُثْمَانُ بْنُ أَبِی شَیْبَةَ، حَدَّثَنَا مُطَّلِبُ بْنُ زِیَادٍ، عَنِ السُّدِّیِّ، عَنْ عَبْدِ خَیْرٍ، عَنْ عَلِیٍّ، فِی قَوْلِهِ: {إِنَّمَا أَنْتَ مُنْذِرٌ وَلِکُلِّ قَوْمٍ هَادٍ} [الرعد: 7] ، قَالَ: " رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الْمُنْذِرُ، وَالْهَادِ رَجُلٌ مِنْ بَنِی هَاشِمٍ

«عبدالله بن احمد بن حنبل از عثمان بن ابی شیبه و او از مطلب بن زیاد و او از السدی و او از عبد خیر و او از حضرت علی (ع) روایت می کند که در تفسیر آیه ی ((ای پیامبر تو تنها انذار دهنده هستی و برای هر قومی هدایتگری است)) رعد: 7 فرمود: رسول الله صلی الله علیه وآله منذر است، و هادی مردی از بنی هاشم است.»

مسند احمد ط الرسالة، ج 2 ص 306 ح 1041

تصویر 1 - تصویر 2 - تصویر 3

شعیب الارنؤوط وهابی که به یقین ناصبی است، دو ایراد به سند این روایت گرفته و سندش را تضعیف کرده است:

إسناده ضعیف، وفی متنه نکارة، مطلب بن زیاد وثقه أحمد، وابن معین، وعثمان بن أبی شیبة، وابن حبان، والعجلی، وقال أبو داود: هو عندی صالح، وقال ابنُ عدی: له أحادیث حسان وغرائب، ولم أر له منکرأ، وأرجو أنه لا بأسَ به، وقال أبو حاتِم: یُکتب حدیثه ولا یحتج به، وقال الآجری عن أبی داود: رأیت عیسى بنَ شاذان یضعفه، وقال: عنده مناکیر، وقال ابن سعد؟ کان ضعیفاً فی الحدیث جداً، والسدی- واسمه إسماعیل بن عبد الرحمن- وثقه جماعة، وضعفه آخرون وفیه تشیع، وروى له مسلم، ومثل هذین الاثنین لا یحتملان مثلَ هذا المتن.

همانطور که می بینید، شعیب الارنؤوط 3 ایراد به سند این روایت گرفته است:

1. وجود ضعف در مُطَّلِبُ بْنُ زِیَادٍ

2. وجود ضعف در السُّدِّیِّ

3. وجود تشیع در السُّدِّیِّ

حال ببینیم شعیب الارنؤوط در کتاب «تحریر تقریب التهذبب» (تحقیق کتاب تقریب التهذیب حافظ ابن حجر عسقلانی) که سه سال بعد از اتمام مسند احمد، به اتمام رسانده، در مورد این دو راوی چه نظری دارد.

المُطلب بن زیاد بن أبی زُهَیْر الثَّقَفِی مولاهم، الکوفی: صدوقٌ ربما وَهِمَ، من الثامنة، مات سنة خمس وثمانین. بخ س ق.

شعیب الارنؤوط بعد از نقل این نظر حافظ ابن حجر، می گوید:

بل: صدوقٌ حسن الحدیث، فقد وثقه أحمد بن حنبل، والعجلی، وابن معین فی روایة، وقال فی روایة: لیس به بأس، وفی أخرى: ضعیف. وقال أبو داود: صالح. وضعَّفه ابن سعد وعیسى بن شاذان، وقال أبو حاتم: یکتب حدیثه ولا یحتج به. وذکره ابن حبان فی "الثقات"، وقال ابن عدی: له أحادیث حسان وغرائب، ولم أر له حدیثًا منکرًا فأذکره، وأرجو أنه لا بأس به.

تحریر تقریب التهذیب، ج 3 ص 386 رقم 6709

تصویر 1 - تصویر 2 - تصویر 3

در مورد راوی دوم؛ یعنی السُّدِّیِّ نیز نظر ابن حجر را چنین نقل می کند:

إسماعیل بن عبد الرحمن بن أبی کَرِیمة السُّدِّیُّ، بضم المهملة وتشدید الدال، أبو محمد الکُوفیُّ: صدوقٌ یَهمُ ورُمِیَ بالتشیع، من الرابعة، مات سنة سبع وعشرین. م 4.

شعیب الارنؤوط سپس در مورد این راوی، چنین نظر می دهد:

بل: صدوق، حسن الحدیث، إمام فی التفسیر، ما نُقِمَ علیه سوى التشیُّع، ومفهوم التشیع فی زمانه غیر الذی عُرف فیما بعد، فهی علة غیرُ قادحة. وقد روى عنه أئمة الناس: سفیان الثَّوری، وشعبة، وسلیمان التیمی، وزائدة بن قدامة، وأبو عوانة الوَضَّاح بن عبد الله الیَشْکُری وغیرهم. ووثقه أحمد بن حَنْبل، والعجلی، وابن حبان. وارتضاه - یحیى بن سعید القطان - على تشدُّدِه، فقال: لا بأس به، ما سمعت أحدًا یذکره إلا بخیر، وما ترکه أحدٌ. وقال النسائی: لا بأسَ

تحریر تقریب التهذیب، ج 1 ص 136 رقم 461

تصویر 1 - تصویر 2 - تصویر 3

همانطور که می بینید، شعیب الارنؤوط ضمن اینکه این راوی را صدوق حسن الحدیث و امام در تفسیر می داند، تصریح می کند که خدشه ای به او به خاطر تشیعش وارد نمی شود؛ چون مفهوم تشیع در آن زمان، غیر از آن چیزی است که بعد ها شناخته شد.

قضاوت با وجدان های بیدار ...