در مباحث گذشته روشن شد که حضرت زهرا علیها السلام ابتدا به عنوان هدیه بودن فدک برای مطالبه ی آن اقدام کردند و چندین شاهد نیز آوردند، اما ابوبکر تعداد شاهدانش را کافی ندانست و قبول نکرد؛ لذا حضرت فاطمه زهرا علیها السلام در دفعات بعدی به عنوان میراث برای گرفتن فدک اقدام کردند که با حدیث جعلی ابوبکر مواجه شدند و به همین دلیل از ابوبکر و عمر خشمگین شدند و با آن ها قهر کردند تا اینکه از دنیا رفتند.  

 اکنون در این مبحث با نگاهی به جوانب دیگر، قضیه روشن تر خواهد شد:

اول: قبول ادعای جابر بن عبد الله توسط ابوبکر و عدم مطالبه ی شاهد از او

بخاری در صحیحش روایت کرده است که:

«جابر بن عبدالله گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله به من فرمود: اگر مال بحرین آمد، برای تو فلان مبلغ و فلان مبلغ را می بخشم؛ پس هنگامی که پیامبر صلی الله علیه وآله از دنیا رفت و غنائم بحرین آمد، ابوبکر گفت: هر کس از پیامبر صلی الله علیه وآله طلبی دارد بیاید بگیرد. پس من [به ابوبکر] گفتم که پیامبر صلی الله علیه وآله به من فرمود: اگر مال بحرین را آوردند، من به تو از غنائم فلان مبلغ عطا خواهم کرد. جابر گفت: ابوبکر از غنائم به من داد و گفت: آنها را بشمار و شمردم پانصد درهم بود؛ پس ابوبکر به من هزار و پانصد درهم عطا کرد (هزار درهم نیز افزود).»^[1]

بدر الدین عینی در شرح این روایت می نویسد:

«ابوبکر از جابر برای صحت ادعایش شاهدی درخواست نکرد؛ زیرا او به دلیل شهادت قرآن و سنت، عادل است.

شهادت قرآن بر عدالت جابر: ((کنتم خیر أمة أخرجت للناس)) ( آل عمران 10 ) ((وکذلک جعلناکم أمة وسطا)) ( البقرة 143 ) پس اگر مانند جابر، بهترین امت نباشد، پس چه کسی بهترین امت است؟!

شهادت سنت بر عدالت جابر: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: «هر کس به من دروغ بگوید، جایگاهش را در آتش جهنم فراهم می‌کند» و یک مسلمان نمی‌آید به پیغمبر صلی الله علیه وآله دروغ ببندد تا چه رسد به یک صحابی.»^[2]

دیگر شارحین صحیح بخاری نیز شبیه همین سخن را گفته اند؛ اما وقتی به شرح ماجرای فدک میرسند آسمان و ریسمان را به هم می بافند تا یک وقت گمان نشود که ابوبکر بر رسول خدا صلی الله علیه وآله دروغ بسته است و همگی حضرت زهرا علیها السلام را مقصر و خاطی می کنند.

دوم: طبق حدیث صحیح نبوی، هرکس ادعای چیزی را کند که از آنِ او نیست، به جهنم می رود

مسلم در صحیحش روایت می کند که:

«از ابو ذر نقل شده است که از پیامبر صلی الله علیه وآله شنید که می فرمود: ... هرکس ادعای چیزی را بکند که از آنِ او نیست، از ما نیست و جایگاهش را برای آتش جهنم فراهم می کند.»^[3]

حال آنکه به اعتراف طرفداران ابوبکر، حضرت فاطمه علیها السلام طبق حدیث صحیح نبوی، سرور زنان اهل بهشت است.^[4]

سوم: طبق حدیث صحیح نبوی ، هرکس بیش از سه روز با مسلمانی قهر باشد ، مسلمان نیست

بخاری و مسلم روایت کرده اند که:

«پیامبر صلی الله علیه وآله فرمودند: برای مسلمان حلال نیست که با برادرش بیش از سه روز قهر کند.»^[5]

حال آنکه حضرت فاطمه علیها السلام به اجماع، اهل بهشت است و بلکه سرور زنان اهل بهشت است و تا آخر عمرشان با ابوبکر و عمر قهر کردند و از آنها خشمگین بودند.

چهارم: طبق حدیث صحیح نبوی، هرکس بمیرد و در گردنش بیعت نباشد، به مرگ جاهلیت مرده است

این روایت را مسلم در صحیحش نقل کرده است.^[6]

در حالی که حضرت زهرا علیها السلام نه تنها با ابوبکر بیعت نکرد، بلکه از او خشمگین بود تا اینکه از دنیا رفت.

اما آیا کسی که به مرگ جاهلیت بمیرد، به بهشت می رود؟! تا چه رسد به اینکه سرور بهشتیان باشد ؟!

پنجم: غضب حضرت فاطمه علیها السلام بر شیخین

گفتیم که طبق روایات معتبر اهل سنت، غضب حضرت زهرا علیها السلام مساوی غضب پیامبر صلی الله علیه وآله و خداست و قرآن کریم حکم کسانی که خدا و رسولش را بیازارند ، چنین بیان می کند:

(( إِنَّ الَّذِینَ یؤْذُونَ اللَّـهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّـهُ فِی الدُّنْیا وَالْآخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُّهِینًا.))

 «بى‌گمان، کسانى که خدا و پیامبر او را آزار مى‌دهند، خدا آنها را در دنیا و آخرت لعنت کرده و برایشان عذابى  خوار کننده آماده کرده است.»^[7]

از طرف دیگر، طبق روایات صحیح اهل سنت، حضرت زهرا علیها السلام تا لحظه ی آخر حیاتشان، از عمر و ابوبکر ناراضی و غضبناک بودند و با آن حال از دنیا رفتند.

بخاری و مسلم از عایشه دختر ابوبکر چنین روایت کرده اند:

«عروة بن زبیر از عایشة نقل کرد که گفت: فاطمه علیها السلام از ابوبکر میراثش از پیامبر صلی الله علیه وآله، از آنچه که خداوند در مدینه فی کرده بود، برای رسولش و آنچه که از خمس خیبر باقی مانده بود را طلب کرد. پس ابوبکر گفت: همانا رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: ما ارث به جا نمی گذاریم؛ پس آن صدقه ای است که آل محمد از آن می خورد.

به خدا قسم، من تغییر نمی دهم چیزی از صدقاتی که از زمان پیامبر صلی الله علیه وآله باقی مانده و انجام می دهم در آنها، هر آنچه را رسول خدا صلی الله علیه وآله انجام داده است!

 سپس ابوبکر از اینکه چیزی از آن را به فاطمه علیها السلام برگرداند ابا کرد؛ وقتی فاطمه علیها السلام متوجه این امر شد، با ابوبکر قهر کرد و سخنی با او نگفت تا از دنیا رفت. فاطمه علیها السلام بعد از پیامبر صلی الله علیه وآله شش ماه زندگی کرد.

هنگامی که فاطمه علیها السلام وفات کرد، همسرش علی (علیه السلام) او را شبانه دفن کرد و ابوبکر را خبر نکرد و خودش نماز خواند بر او و ابوبکر بر او نماز نخواند... .»^[8]

ابو عیسی ترمذی نیز ناراحتی حضرت زهرا علیها السلام از ابوبکر و عمر و قهر کردنش با آن دو تا آخر عمرش را با سند معتبر از ابوهریره روایت کرده است که گفت:

« فاطمه علیها السلام به نزد ابوبکر و عمر آمد و میراثش از رسول خدا صلی الله علیه وآله را طلب نمود. پس آن دو گفتند: از رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیدیم که می فرمودند: من ارث به جا نمی گذارم. حضرت فاطمه علیها السلام فرمود: به خدا قسم با شما دو نفر هرگز سخن نمی گویم؛ پس آن حضرت وفات نمود و با آن دو سخن نگفت.»^[9]

این روایت را ترمذی حسن دانسته^[10] و برنامه ی جوامع الکلم نیز حکم به حسن بودن سندش داده است و ناصرالدین البانی نیز این روایت را در زمره ی احادیث صحیح سنن ترمذی آورده است.^[11]

ششم: وصیت ابوبکر و عمر به دفن شدن در حجره ی رسول خدا صلی الله علیه وآله

ابوبکر و عمر طبق وصیت خودشان در حجره ی رسول خدا صلی الله علیه وآله در کنار آن حضرت دفن شدند.

ابن سعد روایت کرده است که:

«عروه بن زبیر و قاسم بن محمد (دو تن از نوادگان ابوبکر) گفتند: ابوبکر به عایشه وصیت کرد که در کنار رسول خدا صلی الله علیه وآله دفن شود؛ پس هنگامی که وفات یافت، قبری برایش کنده شد و سرش نزد شانه های رسول خدا صلی الله علیه وآله قرار داده شد و لحد او به لحد رسول خدا صلی الله علیه وآله متصل شد. پس قبر اینجاست.»^[12]

بخاری نیز در صحیحش چنین روایت کرده است:

«[عمر بن خطّاب به فرزندش عبدالله گفت:] نزد عایشه برو و بگو: عمر سلام مى رساند ـ و نگو: امیرالمؤمنین; چرا که من امروز امیر مؤمنان نیستم ـ و از شما اجازه مى خواهد که در کنار پیامبر خدا و رفیقش ابوبکر به خاک سپرده شود. عبدالله نزد عایشه رفته سلام کرد و اجازه ورود خواست. وقتى که وارد شد دید عایشه نشسته و گریه مى کند. به او گفت: عمر خدمتتان سلام مى رساند و از شما مى خواهد که اجازه بدهید در نزد دو رفیقش دفن شود.

عایشه گفت: آنجا را براى دفن خودم در نظر گرفته بودم، ولى اکنون او را بر خود ترجیح مى دهم. عبدالله برگشت. مردم وقتى او را دیدند، گفتند: عبدالله دارد مى آید. عمر گفت: مرا بلند کنید. مردى او را به خود تکیه داده و بلند کرد. عمر پرسید: چه خبر؟ عبدالله گفت: آنچه را که امیرالمؤمنین مى خواست اجازه داد. عمر گفت: الحمدلله، هیچ چیزى براى من مهم تر از این آرامگاه نبود.»^[13]

عامه معتقدند که:

یا موضع قبر حضرت رسول صلی الله علیه وآله تا وقت وفات بر ملکیت آن حضرت باقی بود. 

و یا اینکه می گویند: در زمان حیات از ملکیت حضرت رسول صلی الله علیه وآله خارج شد و به عایشه منتقل شد، که در این صورت از این دو حال خارج نیست:

 اول: یا به سبب میراث به دیگران (از جمله عایشه) رسید.

 دوم: یا اینکه صدقه بود (بر فرض اینکه پیغمبر صلی الله علیه وآله به قول ابوبکر ارث باقی نمی گذارد).

سوم: یا اینکه از طرف رسول خدا صلی الله علیه وآله به عایشه هدیه داده شد.

حالت اول: اگر میراث بود، پس جایز نبود ابوبکر و عمر دستور دهند که آنها را در حجره پیامبر صلی الله علیه وآله دفن کنند مگر بعد از اجازه ی ورثه. و در هیچ روایتی (از شیعه و سنی) نقل نشده است که ابوبکر و عمر از ورثه رخصت طلبیده باشند یا خریده باشند (غیر از عایشه).

حالت دوم: اگر صدقه بود، باید که از مسلمانان خریده باشند یا رضایتی تحصیل کرده باشند که در این حالت هم خبری وجود ندارد.

حالت سوم: بنابر این صورت، اگر گفته شود که در زمان حیات حضرت رسول صلی الله علیه وآله، ملک عایشه شده بود، بایستی در این باب، حجت و شاهدی از عایشه طلب کنند، چنانچه از حضرت فاطمه (علیها السلام) درباره ی فدک طلب کردند، ولی از عایشه حجت و شاهدی طلب نکردند.

ممکن است عامه بگویند که ابوبکر و عمر به ازای مهر دخترانشان در آن خانه مدفونند. باید در جواب گفت که تا حضرت رسول صلی الله علیه وآله مهر زنان را نمی داد، آن زن ها بر آن حضرت حلال نمی شدند. خداوند در قرآن میفرماید:

(( یا أَیهَا النَّبِی إِنَّا أَحْلَلْنَا لَک أَزْوَاجَک اللَّاتِی آتَیتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَکتْ یمِینُک مِمَّا أَفَاءَ اللَّـهُ عَلَیک .))

ای پیامبر! ما همسران تو را که مهرشان را پرداخته ‌ای برای تو حلال کردیم، و همچنین کنیزانی که از طریق غنایمی که خدا به تو بخشیده است مالک شده ‌ای.»^[14]

از مطالب فوق نتیجه می گیریم که:

اولاً: ابو بکر و عمر در مکان غصبی دفن شده اند.

ثانیاً: بدون اجازه داخل خانه شدند و خدا نهی کرده است از داخل شدن در خانه آن حضرت بدون اجازه.^[15]

ثالثاً: ابوبکر و عمر عملا با حدیثی که برای غصب فدک جعل کرده بودند، مخالفت نموده اند.