کسانی که ندای حسبنا کتاب الله سر می دهند و در عین حال خود را اهل سنت می دانند، بد نیست که نظر بزرگان اهل سنت را در مورد خودشان بدانند:

الف) احمق

عمران بن حصین صحابی

جلال الدین سیوطی می نویسد:

«سعید بن منصور روایت کرده است از قول عمران بن حصین که ما در حال صحبت کردن در مورد احادیث بودیم که مردی آمد و گفت: «این حرفها را رها کنید! از کتاب خدا برای من دلیل بیاورید (نه از احادیث)»! عمران بن حصین گفت: «تو آدم احمقی هستی! آیا در کتاب خدا، تفسیر نماز خواندن و روزه گرفتن آمده است؟ کتاب خدا حکم را آورده و سنت نبوی آن را تفسیر می کند.» ^[1]

ب) گمراه

1. محمد ناصر الدین ألبانی

محمد ناصر الدین البانی وهابی در کتاب « منزلة السنة فی القرآن » بابی دارد به نام " ضلال المستغنین بالقرآن عن السنة " یعنی گمراهی کسانی که قرآن را از سنت بی نیاز میدانند.^[2]

2. ابو قِلابَه

ابو قلابه (متوفای 104 هـ) می‌ گوید:

«اگر از سنت برای کسی سخن گفتی و او گفت: «سنت را کنار بگذار و از قرآن بگو»! بدان که آن فرد، گمراه است.»^[3]

3. ایوب سختیانی

ایوب سختیانی (متوفای 131 هـ) می گوید:

«اگر از سنت برای کسی سخن گفتی و او گفت: «سنت را کنار بگذار و از قرآن بگو»! بدان که آن فرد ، گمراه و گمراه کننده است.»^[4]

4. امام ابو حنفیه

قبلا سخن او را از زین الدین عراقی نقل کردیم.^[5]

ج) خبیث

دکتر محمد محمد ابو شُهبه

دکتر محمد محمد ابوشُهبه می نویسد:

«گروهی در زمانهای قبل و هم اکنون نیز به وجود آمده اند که به این ادعای خبیث؛ یعنی اکتفا به قرآن بدل از احادیث دعوت می کنند و هدف آنها از بین بردن نصف دین است.»^[6]

د) اهل بدعت

1. ابوالقاسم  اصفهانی

ابوالقاسم اسماعیل تیمی اصفهانی می گوید:

«اگر دیدی کسی در مورد دین خدا به مخاصمه برخاسته و در مورد کتاب الله مجادله می کند و وقتی به او گفته می شود: «قال رسول الله (یعنی رسول الله چنین و چنان فرموده)»؛ پس می گوید: «کتاب الله برای ما کفایت میکند»؛ بدان که او صاحب بدعت است.» ^[7]

2. محمد ناصر الدین ألبانی

وی در کتابی که برای اثبات حجیت مستقل احادیث در عقاید و احکام تالیف کرده است، می نویسد:

«عدم احتجاج به احادیث واحد در عقیده، بدعت است: و در کل، دلایل از قرآن و سنت، عمل صحابه و اقوال علما به صورت قطعی دلالت می کند بر چیزی که شرح دادیم؛ یعنی قبول حدیث واحد در تمامی مسائل شریعت، چه در اعتقادات و چه در مسائل عملی، واجب است و اینکه جدا کردن آن دو از هم بدعتی است که سلف از آن بیگانه اند.»^[8]

هـ) خارجی

1. شمس الدین ذهبی

شمس الدین ذهبی می نویسد:

« از احادیث مرسل ابن ابی ملیکه چنین است که ابوبکر بعد از وفات رسول الله صلی الله علیه وآله مردم را جمع کرد و گفت: «شما از رسول خدا صلی الله علیه وآله احادیثی نقل می کنید که در آنها اختلاف دارید و لذا مردم بعد از شما نیز به اختلاف زیادی خواهند افتاد؛ پس، از رسول الله صلی الله علیه وآله چیزی نقل نکنید و هر کس از شما سوالی کرد، بگویید: بین ما و شما قرآن است؛ حلالش را حلال و حرامش را حرام بدانید.»

این روایت مرسله دلالت بر آن دارد که منظور ابوبکر از این سخن، تثبت، تحقیق، تحری و رسیدن به واقعیت بوده و نه بستن باب نقل روایت. آیا نمی بینی که وقتی در مورد جده از او سوال شد و او جواب آن را در قرآن کریم نیافت، چگونه در مورد جوابش از  سنت رسول خدا صلی الله علیه وآله سوال نمود و وقتی یک فرد مورد اعتماد به او جواب داد، ابوبکر به سخنش اکتفا نکرد تا اینکه فرد ثقه دیگری همان جواب را به او داد و لذا ابوبکر این سخن خوارج را که میگویند: «حسبنا کتاب الله» را نگفت.»^[9]

2. مرکز فتوای اسلام وب

در سایت اسلام وب در جواب استفتائی چنین آمده است:

«مصدر احکام در اسلام: قرآن و سنت است و علما اجماع کرده اند بر اینکه سنت حجت است و در این مورد اختلاف نمی کند مگر کسی که از دین خارج شود و کسی که مخالف جماعت مسلمین باشد.» ^[10]

و) زندیق

ابومحمد بر بهاری

ابو محمد حسن بن علی بر بهاری میگوید:

«اگر شنیدی که روایتی به کسی رسید و او آن را قبول نکرد و [صرفاً] قرآن را خواست، پس شک نکن که او زندیق است و از پیش او برو.»^[11]

و) کافر

1. ابن حزم آندلسی

ابن حزم آندلسی می گوید:

«اگر کسی بگوید که ما جز آنچه که در قرآن می یابیم اخذ نمی کنیم، چنین شخصی به اجماع امت، کافر است.» ^[12]

2. جلال الدین سیوطی

جلال الدین سیوطی می گوید:

«بدانید - خدا به شما رحم کند- هرکسی که حدیث پیامبر صلی الله علیه وآله را انکار کند، چه قولی باشد یا فعلی، به شرطی که آن حدیث بر طبق اصول شرعی معروف، حجت باشد، در آن صورت آن شخص کافر شده و از دایره اسلام خارج می گردد و با یهود و نصاری و یا با هر فرقه کافر دیگری که خدا بخواهد محشور میشود.»^[13]

3. ابن تیمیه

ابن تیمیه می گوید:

«هر کس منکر حدیثی شود که با تواتر و یا اجماع ثابت شده، کافر است.»^[14]

4. عبد العزیز بن باز

عبد العزیز بن باز مفتی پیشین عربستان سعودی می گوید:

«بدون شک سنت مطهره همان اصل دوم از اصول اسلام است و جایگاهش در اسلام بعد از قرآن به اجماع و اتفاق اهل علم به تنهایی بر همه ی امت اسلام حجت است.

هر کس سنت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله را که همان اخبار و روایات رسیده از ایشان است انکار نماید یا گمان کند که می توان از سنت پیامبر اعراض کرده ( و آن را کنار گذاشت ) و تنها اکتفاء به قرآن نمود، چنین شخصی حقیقتا گمراه و کافر شده است آن هم به کفر اکبر و بلکه با این قول، از اسلام مرتد شده و با این عقیده، خدا و رسولش را تکذیب کرده و آنچه را ایشان فرمان داده اند انکار نموده و اصل بزرگی از اصول اسلام را که خدا به رجوع کردن، اعتماد کردن و اخذ کردن بدان امر کرده انکار نموده و اجماع و اتفاق علما را نیز انکار نموده است.»^[15]

5. لجنه دائمی افتای عربستان سعودی

لجنه دائمی افتای عربستان سعودی درباره حجیت خبر واحد و انکار آن، سؤال و جوابی را چنین مطرح کرده است:

« سؤال: حکم کسی که روایت عذاب قبر را به این  دلیل که روایات وارده در این باره، اخبار واحد هستند و روایت واحد به صورت مطلق پذیرفته نمی‌شود، انکار می‌کنند، چیست؟ این افراد توجه نمی‌کنند که روایت، صحیح است یا حسن و یا ضعیف. فقط به این مسأله توجه می‌کنند که روایت، واحد است یا با طرق مختلف نقل شده است. اگر ببینند که واحد است، آن را نمی‌پذیرند. پاسخ آنان چیست؟

پاسخ: وقتی روایت واحد از رسول خدا صلی الله علیه وآله ثابت شود؛ چه در موضوع اعتقادات باشد و چه در اعمال، به اجماع اهل سنت حجت است. و هر کس استدلال به احادیث واحد را پس از اقامه دلیل انکار کند، کافر است.

برای اطلاع بیشتر در این باره به کتاب الصواعق ابن قیم یا مختصر آن که توسط موصلی نوشته شده است، مراجعه کنید.»^[16]