طرق حدیث امان در کتب اهل سنت
رسول الله صلی الله علیه وآله فرمودند:
«النجوم أمان لأهل السماء فإذا ذهبت أتاها ما یوعدون وأهل بیتی أمان لأمتی فإذا ذهب أهل بیتی أتى أمتی ما یوعدون»
«ستارگان مایه امنیت برای اهل آسمان هستند ، پس هنگامی که آن ها نابود شوند ، آنچه وعده داده شده است می آید و اهل بیت من نیز مایه ی امنیت برای امتم هستند ، پس هنگامی که آن ها (از روی زمین) بروند، آنچه به امتم وعده داده شده است ، می آید ( قیامت برپا می شود).»
علامه سمهودی بعد از نقل طرق حدیث امان، می گوید:
«این اسناد، یکدیگر را تقویت می کنند.»[[1]]
این روایت در کتب اهل سنت از 6 نفر از صحابه نقل شده که علمایشان 4 طریق آن را معتبر دانسته اند و علاوه بر آن، تعدادی از علمای اهل سنت نیز به صورت تلویحی صحت این حدیث را پذیرفته اند؛ بعضی با ارسال مسلّم نقل کردن و بعضی دیگر با شرح دادن معنای آن، که به دلیل خوف از طولانی شدن بحث، تنها به ذکر طرق این حدیث بسنده می کنیم.
«حدثنا حفص بن عمر الرقی ثنا قبیصة بن عقبة ثنا سفیان عن موسى بن عبیدة الربذی عن إیاس بن سلمة عن أبیه عن النبی صلی الله علیه وآله قال النجوم جعلت أمانا لأهل السماء وإن أهل بیتی أمان لأمتی»
«ایاس بن سلمه از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل می کند که فرمودند: ستارگان برای اهل آسمان امان قرار داده شده است و اهل بیت من امان برای امتم.»[[2]]
این سند، معتبر است.[[3]]
تحسین این سند توسط علمای اهل سنت
1 و 2. عبد الرئوف مناوی می نویسد:
«سیوطی این حدیث را حسن دانسته است، همچنین طبرانی، مسدد و ابن ابی شیبه نیز از سلمه بن اکوع این حدیث را با اسناد ضعیف روایت کرده اند، اما تعدد طرقش ممکن است آن را حسن بکند.»[[4]]
وی در جای دیگر نیز به حسن بودن این سند اشاره کرده است.[[5]]
3. علی بن احمد العزیزی شافعی که خیر الدین زرکلی از او او به عنوان شافعی مذهب، فقیه مصری و عالم حدیث یاد کرده [[6]] همین مطلب را گفته و سپس سند این حدیث را تحسین کرده است.[[7]]
4. محمد جار الله الصعدی (متوفای 1181 هـ) نیز این حدیث را حسن دانسته است.[[8]]
«جابر از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل می کند که فرمودند: ((و آن نشانه ای برای قیامت است. زخرف: 61)) ستارگان امان اهل آسمان هستند؛ هرگاه ستارگان از میان بروند به اهل آسمان آنی می رسد که از آن ترسانیده شده اند و همانا من امان برای اصحابم هستم تا زمانی که زنده ام و اهل بیت من امان امّتم هستند و هرگاه اهل بیت من از میان بروند، به امّت من آنچه از آن ترسانیده شده اند می رسد.»
این روایت را حاکم نقل کرده و سندش را صحیح دانسته است.[[9]]
«ابن عباس از رسول خدا صلی الله علیه وآله نقل می کند که فرمودند: ستارگان امان برای اهل زمین از غرق شدن هستند و اهل بیت من مایه ی امنیت امت از اختلاف است؛ پس هنگامی که قبیله ای از عرب با آنان مخالفت ورزند، از حزب شیطان خواهند شد.»
این روایت را نیز حاکم نقل نموده و سندش را تصحیح کرده است.[[10]]
«منکدر بن عبد الله می گوید: رسول خدا nصلی الله علیه وآله شبی از خانه خارج شدند و نماز عشاء را به تأخیر انداختند تا اینکه دقیقه ای یا ساعتی از شب می گذرد و مردم در مسجد منتظر می شوند؛ پس رسول خدا صلی الله علیه وآله به آن ها فرمودند: منتظر چه هستید؟ گفتند: منتظر نماز. پس حضرت فرمودند: شما مادامی که منتظر نماز هستید، آن را نابود نمی کنید، سپس فرمودند: اما این نمازی است که احدی از امت های پیش از شما آن را نخوانده است، سپس رو به آسمان کردند و فرمودند: ستارگان امان اهل آسمان هستند؛ پس هنگامی که ستارگان محو و تاریک شوند، به آسمان آنی می رسد که از آن ترسانیده شده اند و من امان برای اصحابم هستم؛ پس هنگامی که از دنیا رفتم، به اصحابم آنی می رسد که از آن ترسانیده شده اند و اهل بیت من امان امّتم هستند و هرگاه اهل بیت من از میان بروند، به امّت من آنچه از آن ترسانیده شده اند می رسد.»
این روایت را نیز حاکم نیشابوری در کتاب المستدرک علی الصحیحین آورده است.[[11]]
شبیه همین حدیث را مسلم در صحیحش از ابو موسی اشعری نقل کرده، با این تفاوت اساسی که در آن، ادامه ی حدیث فوق که اهل بیت را ذکر می کند، نیامده است:
«ابو موسی اشعری می گوید: نماز مغرب را همراه رسول خدا صلی الله علیه وآله خواندیم، سپس گفتیم بنشینیم تا اینکه نماز عشاء را نیز همراه آن حضرت بخوانیم؛ پس نشستیم تا اینکه رسول خدا صلی الله علیه وآله دوباره به مسجد آمد و فرمود: شما هنوز اینجا هستید؟! گفتیم: ای رسول خدا، همراه شما نماز مغرب را خواندیم، سپس گفتیم بنشینیم تا اینکه نماز عشا را نیز همراه شما بخوانیم. حضرت فرمودند: احسنتم یا کار درستی کردید. ابو موسی اشعری میگوید: پس رسول خدا صلی الله علیه وآله مدتی بیش از معمول رو به آسمان کردند و فرمودند: ستارگان برای آسمان امنیتند؛ هنگامی که ستارگان بروند، به آسمان آنچه وعده داده شده برسد و من برای اصحابم امنیت هستم؛ هنگامی که من بروم، به اصحابم آنچه وعده داده شده اند خواهد رسید و اصحابم برای امتم امنیت هستند؛ پس هنگامی که اصحابم بروند، به امتم آن خواهد رسید که وعده داده شده اند.»[[12]]
اما باید پرسید که بعد از وفات آخرین صحابه؛ یعنی ابو طفیل عامر بن واثله در سال صد هجری[[13]] مگر چه اتفاق ناگواری افتاد ؟!
بدترین فجایع طول تاریخ اسلام که قبل از وفات ابو طفیل اتفاق افتاد؛ از جمله جنگ های جمل، صفین و نهروان، کشتارهای معاویه، واقعه ی کربلا، واقعه ی حرّه و ... .
از جمله ی «هنگامی که اصحابم بروند، به امتم آن خواهد رسید که وعده داده شده اند» نیز، در ذهن انسان قیامت تداعی می شود؛ بنابراین این حدیث مربوط به اهل بیت بوده و کلمه ی اصحابی به جای آن قرار گرفته است تا نه تنها مردم را از رفتن به سوی اهل بیت بازدارند، بلکه به سوی مکتب خودشان سوق دهند .
سند اول:
احمد بن حنبل با سندش از حضرت علی علیه السلام روایت کرده است که فرمود:
وفیما کتب إلینا أیضا یذکر ان یوسف بن نفیس حدثهم قثنا عبد الملک بن هارون بن عنترة عن أبیه عن جده عن علی قال قال رسول الله صلی الله علیه وآله النجوم أمان لأهل السماء إذا ذهبت النجوم ذهب أهل السماء وأهل بیتی أمان لأهل الأرض فإذا ذهب أهل بیتی ذهب أهل الأرض.
«رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: ستارگان مایه ی امان برای اهل آسمان هستند؛ زمانی که آن ها از میان بروند، اهل آسمان نیز از میان می روند و اهل بیت من مایه ی امان برای اهل زمین هستند؛ پس هنگامی که اهل بیتم از میان بروند، اهل زمین نیز از بین می روند.»[[14]]
سند دوم:
شجری جرجانی با سندش از امام موسی کاظم علیه السلام از پدرانش از حضرت علی علیه السلام روایت می کند که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود:
«اهل بیت من امان برای اهل زمین هستند، همانطور که ستارگان امان برای اهل آسمان هستند؛ پس وای بر کسی که آن ها را یاری نکند و با آن ها دشمنی کند.»[[15]]
نور الدین سمهودی می نویسد:
«و از انس نقل شده است که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: «ستارگان امان برای اهل آسمان هستند و اهل بیت من امان برای اهل زمین هستند؛ پس هنگامی که اهل بیت من نابود شوند، به اهل زمین از نشانه ها آنی می آید که از آن ترسانیده شده اند ... » این روایت را ابن المظفر در کتاب تسدید القوس فی ترتیب مسند الفردوس ورقه 266 از حدیث عبد الله بن ابراهیم غفاری که ضعیف است، نقل کرده است.»[[16]]
البته قندوزی حنفی گفته که احمد بن حنبل نیز این حدیث را از انس بن مالک نقل کرده است![[17]]
[[1]] جواهر العقدین ، القسم الثانی (ج 2) ، الجزء الاول ، الخامس ، ص 123 / پی دی اف؛ و هذه الطرق یقوّی بعضها بعضا
[[2]] المعجم الکبیر ج 7 ص 22 ح 6260 و المعرفة والتاریخ ج 1 ص 121
[[3]] بررسی سند روایت طبق برنامه جوامع الکلم:
حفص بن عمر الرقی: صدوق حسن الحدیث / قبیصة بن عقبة السوائی: ثقة / سفیان الثوری: ثقة / موسى بن عبیدة الربذی: در ادامه توثیقش را ذکر می کنیم / إیاس بن سلمة الأسلمی: ثقة / سلمة بن الأکوع الأسلمی: صحابی
نور الدین هیثمی نیز تنها اشکالی که از سند این روایت گرفته، متروک الحدیث بودن موسی بن عبیده بوده است:
مجمع الزوائد ج 9 ص 174 وعن سلمة بن الأکوع عن النبی صلى الله علیه وسلم قال النجوم جعلت أمانا لأهل السماء وأن أهل بیتی أمان لأمتی رواه الطبرانی وفیه موسى بن عبیدة الربذی وهو متروک
که البته موسی بن عبیده نیز توثیق دارد و در ادامه بیان خواهیم کرد.
توثیق موسی بن عبیدة :
جمال الدین یوسف مِزّی می نویسد :
«عباس بن محمد الدوری گفت: از احمد بن حنبل شنیدم که گفت: و اما موسی بن عبیده اشکالی بر او وارد نیست، ولی احادیث منکری از عبد الله بن دینار از ابن عمر از پیامبر (ص) نقل کرده است ... و احمد بن ابی یحیی نیز گفته است: از یحیی بن معین شنیدم که می گفت: موسی بن عبیده دروغگو نیست، ولی از عبد الله بن دینار احادیث منکری نقل کرده است ... ابن ابی خیثمه از یحیی بن بن معین همین مطلب را نقل کرده و اضافه کرده است که یحیی گفت: و تنها به این دلیل احادیثش تضعیف شده است که از عبد الله بن دینار احادیث منکری نقل کرده است ... و محمد بن سعد گفته است: موسی بن عبیده ثقه بود و احادیث بسیاری نقل کرده است، ولی احادیثش حجت نیست و یعقوب بن شیبه گفته است: راستگو است، ولی جدا ضعیف الحدیث است ... .»
تهذیب الکمال ج 29 ص 109-110 رقم 6280 وقال عباس بن محمد الدوری : سمعت أحمد بن حنبل ... فقال : ... وأما موسى بن عبیدة فلم یکن به بأس ، ولکنه حدث بأحادیث منکرة عن عبد الله بن دینار ، عن ابن عمر ، عن النبی صلى الله علیه وسلم ... وقال أحمد بن أبی یحیى سمعت یحیى بن معین یقول : موسى بن عبیدة لیس بالکذوب ، ولکنه روى عن عبد الله بن دینار أحادیث مناکیر ... زاد ابن أبی خیثمة عن یحیى : قال : وانما ضعف حدیثه لانه روى عن عبد الله بن دینار أحادیث مناکیر ... وقال محمد بن سعد : کان ثقة ، کثیر الحدیث ، ولیس بحجة وقال یعقوب بن شیبة : صدوق ، ضعیف الحدیث جدا ...
ابو عیسی ترمذی، صاحب یکی از صحاح شش گانه اهل سنت، موسی را صدوق دانسته و گفته است:
«این حدیثی است که بجز از موسی بن عبیده آن را نمی شناسم و موسی بن عبیده در حدیث به جهت حفظش تضعیف شده است، ولی راستگو است.»
سنن الترمذی ج 3 ص 470 ح 1167 هذا حدیث لا نعرفه إلا من حدیث موسى بن عبیدة وموسى بن عبیدة یضعف فی الحدیث من قبل حفظه وهو صدوق
و در جای دیگر ضمن بیان تضعیف ابن عبیده، روایت او را حسن می داند:
«یحیی و غیر او در مورد موسی بن عبیده از جهت حفظش سخن گفته اند و شعبه، ثوری و تعدادی از پیشوایان حدیث از او روایت نقل کرده اند. ترمذی سپس می گوید: این حدیث حسن و غریب است و بجز از حدیث موسی بن عبیده آن را نمی شناسم و او در حدیث توسط یحیی بن سعید و غیر او تضعیف شده است.»
سنن الترمذی ج 5 ص 436 ح 3339 وموسى بن عبیدة الربذی یکنى أبا عبد العزیز وقد تکلم فیه یحیى وغیره من قبل حفظه وقد روى شعبة والثوری وغیر واحد عن الأئمة عنه قال أبو عیسى هذا حدیث حسن غریب لا نعرفه إلا من حدیث موسى بن عبیدة وموسى بن عبیدة یضعف فی الحدیث ضعفه یحیى بن سعید وغیره
نور الدین هیثمی نیز می گوید:
«این روایت را ابو یعلی نقل کرده و در سندش موسی بن عبیده وجود دارد که ضعیف است، اما در روایاتی که از غیر عبد الله بن دینار نقل کرده، توثیق شده است و این روایت از آن دسته است.»
مجمع الزوائد ج 3 ص 243 رواه أبو یعلى وفیه موسى بن عبیدة وهو ضعیف وقد وثق فیما رواه عن غیر عبد الله بن دینار وهذا منها
ابن ابی حاتم که در تفسیرش ملتزم شده است فقط احادیث معتبر را نقل کند، 50 روایت از موسی بن عبیده نقل کرده است.
حاکم نیشابوری نیز در صحیحش چند روایت از او نقل کرده است:
المستدرک ج 2 ص 251 ح 2907 و ج 3 ص 728 ح 6640 و ج 4 ص 64 ح 6892
و شمس الدین ذهبی با اینکه در چند مورد به ضعیف الحدیث بودن موسی اشاره کرده، اما در یک جا گفته است:
«و بکار بن عبد الله ربذی از موسی بن عبیده ربذی حدیث نقل کرده است و او عمویش است و من جرحی درباره ی این دو نفر نمی دانم.»
المغنی فی الضعفاء للذهبی ج 1 ص 111 رقم 954 وبکار بن عبد الله الربذی عن موسى بن عبیدة الربذی وهو عمه فما نعلم فیهما جرحا
گویا منظور ذهبی، جرح مفسّر بوده است.
محمد ناصرالدین ألبانی نیز می نویسد:
«موسی بن عبیده ربذی را جمهور علمای اهل سنت با وجود خوب بودن و عبادتش تضعیفش کرده اند، البته متهم به جعل حدیث نیست و بعضی از آن ها تنها روایاتش از عبد الله بن دینار را تضعیف کرده اند. ابو داود گفته است: احادیثش درست است به غیر از احادیثش از عبد الله بن دینار. وکیع گفته است: ثقه است و از عبد الله بن دینار احادیثی نقل کرده است که تبعیت نمی شوند و ابن معین در روایتی گفته است: تنها به این خاطر روایتش تضعیف شده که او از عبد الله بن دینار احادیث منکری را نقل کرده است و در روایت دیگر از او نقل شده است که گفت: ضعیف است بجز اینکه احادیث رقاقش (احادیثی که سبب رقت قلب می شود) نوشته می شود؛ پس، از این اقوال برای من روشن شد که موسی بن عبیده از کسانی است که به احادیثش استشهاد می شود و شاید سخن ترمذی در مورد او که: «تضعیف می شود » به آن اشاره دارد، اما ترمذی در ذیل حدیثی از او گفته است: این حدیث حسن است و از این جهت غریب است. پس این سخن ترمذی دلالت بر حسن الحدیث بودن موسی بن عبیده در نزد او دارد و این سخن او که: «تضعیف می شود» به معنای تضعیف مطلق او نیست و شاید مستندش در آن، سخن احمد بن حنبل باشد که در روایتی از او گفته است: اشکالی بر او وارد نیست، ولی احادیث منکری نقل کرده است و اما زمانی که حلال و حرام آمد، این چنین از گروهی خواستیم و دستش را گرفت. می گویم: شاید تحسین ترمذی هم از این باب باشد که: آن حدیث در حلال و حرام نیست و الا آسان گیری ترمذی در تصحیح احادیث، معروف است و شایسته بود که بر سخنش «حدیث حسن» چیزی نیفزاید و این خود اشاره به این دارد که موسی در نزد ترمذی، درجه اش حسن لغیره است، همانطور که اصطلاحش است که در العلل که در آخر سننش آمده، به آن اشاره کرده است.»
سلسلة الاحادیث الصحیحة ، ج 7 ص 429-431 ح 3150 سایت شامله / موسى بن عُبیدة- وهو الزَّبَذِی- ضعفه الجمهور على صلاحه وعبادته ولم یتهم، وبعضهم یضعفه فی روایته عن عبد الله بن دینار فقط؛ قال أبو داود: "أحادیثه مستویة إلا عن عبد الله بن دینار". وقال وکیع: "کان ثقة، وقد حدث عن عبد الله بن دینار أحادیث لم یتابع علیها". وقال ابن معین فی روایة: "إنما ضُعِّف حدیثه؛ لأنه روى عن عبد الله بن دینار مناکیر". وفی روایة أخرى عنه: "ضعیف إلا أنه یکتب من أحادیثه الرقاق ". فیبدو لی من هذه الأقوال أنه ممن یستشهد به، ولعل فی قول الترمذی فیه: "یضعَّف " إشارة إلى ذلک، ولا سیما وقد قال عقب حدیثه هذا: "حدیث حسن، غریب من هذا الوجه ". فهذا نص منه على أنه حسن الحدیث، وأن قوله: "یضعف " لا یعنی تضعیفه مطلقاً، ولعل مستنده فی ذلک قول أحمد فی روایة عنه: "لم یکن به بأس، ولکنه حدث بأحادیث منکرة، وأما إذا جاء الحلال والحرام أردنا قوماً هکذا، وضم على یدیه ". قلت: فلعل تحسین الترمذی المذکور هو من هذا الباب: أنه لیس فی الحلال والحرام، وإلا؛ فهو من تساهله المعروف، فکان الأولى به أن لا یزید على قوله: حدیث حسن " إشارة إلى أنه حسن لغیره کما هو اصطلاحه الذی نص علیه فی "العلل " الذی فی آخر "سننه ".
بنابراین با وجود اسناد دیگر برای روایت موسی بن عبیده، روایت سلمة بن اکوع به درجه ی حسن می رسد که در ادامه چندین سند ذکر می کنیم.
[[4]] فیض القدیر شرح الجامع الصغیر ج 6 ص 297-298 النجوم أمان لفظ روایة الطبرانی النجوم جعلت أمانا لأهل السماء بالمعنى المقرر وأهل بیتی أمان لأمتی ... عن سلمة بن الأکوع رمز لحسنه ورواه عنه أیضا الطبرانی ومسدد وابن أبی شیبة بأسانید ضعیفة لکن تعدد طرقه ربما یصیره حسنا
[[5]] التیسیر بشرح الجامع الصغیر ج 2 ص 463-464 ( النجوم امان لاهل السماء ) بالمعنى المقرر ( وأهل بیتی أمان لامتی) ... ( ع عن سلمة بن الاکوع ) واسناده حسن
[[6]] الأعلام للزرکلی ، ج 4 ص 258 العزیزی (000 - 1070 هـ = 000 - 1660 م) علی بن أحمد بن محمد العزیزی البولاقی الشافعی: فقیه مصری، من العلماء بالحدیث. مولده العزیزیة (من الشرقیة، بمصر) وإلیها نسبته. ووفاته ببولاق. له کتب، منها " السراج المنیر بشرح الجامع الصغیر - ط " ثلاثة أجزاء
[[7]] السراج المنیر شرح الجامع الصغیر ، ج 4 ص 359 سایت شامله
[[8]] النوافح العطرة فی الأحادیث المشتهرة ، ص 423 ح 2400 گوگل بوک
[[9]] المستدرک على الصحیحین ج 2 ص 486 ح 3676 قال الحاکم: صحیح الإسناد ولم یخرجاه / حدثنا أبو القاسم الحسن بن محمد السکونی بالکوفة حدثنا عبید بن کثیر العامری حدثنا یحیى بن محمد بن عبد الله الدارمی حدثنا عبد الرزاق أنبأ بن عیینة عن محمد بن سوقة عن محمد بن المنکدر عن جابر رضی الله عنه قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم وأنه لعلم للساعة فقال النجوم أمان لأهل السماء فإذا ذهبت أتاها ما یوعدون وأنا أمان لأصحابی ما کنت فإذا ذهبت أتاهم ما یوعدون وأهل بیتی أمان لأمتی فإذا ذهب أهل بیتی أتاهم ما یوعدون
[[10]] المستدرک على الصحیحین ج 3 ص 162 ح 4715 قال الحاکم: هذا حدیث صحیح الإسناد ولم یخرجاه / حدثنا مکرم بن أحمد القاضی ثنا أحمد بن علی الأبار ثنا إسحاق بن سعید بن أرکون الدمشقی ثنا خلید بن دعلج أبو عمرو السدوسی أظنه عن قتادة عن عطاء عن بن عباس رضی الله عنهما قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم النجوم أمان لأهل الأرض من الغرق وأهل بیتی أمان لأمتی من الاختلاف فإذا خالفتها قبیلة من العرب اختلفوا فصاروا حزب إبلیس
[[11]] المستدرک على الصحیحین ج 3 ص 517 ح 5926 حدثنا أبو القاسم عبد الرحمن بن الحسن القاضی بهمدان من أصل کتابه ثنا محمد بن المغیرة الیشکری ثنا القاسم بن الحکم العرنی ثنا عبد الله بن عمرو بن مرة حدثنی محمد بن سوقة عن محمد بن المنکدر عن أبیه عن النبی صلى الله علیه وسلم أنه خرج ذات لیلة وقد أخر صلاة العشاء حتى ذهب من اللیل هنیهة أو ساعة والناس ینتظرون فی المسجد فقال ما تنتظرون فقالوا ننتظر الصلاة فقال إنکم لن تزالوا فی صلاة ما انتظرتموها ثم قال أما أنها صلاة لم یصلها أحد ممن کان قبلکم من الأمم ثم رفع رأسه إلى السماء فقال النجوم أمان لأهل السماء فإن طمست النجوم أتى السماء ما یوعدون وأنا أمان لأصحابی فإذا قبضت أتى أصحابی ما یوعدون وأهل بیتی أمان لأمتی فإذا ذهب أهل بیتی أتى أمتی ما یوعدون
[[12]] صحیح مسلم ج 4 ص 1961 ح 2531 حدثنا أبو بکر بن أبی شیبة وإسحاق بن إبراهیم وعبد الله بن عمر بن أبان کلهم عن حسین قال أبو بکر حدثنا حسین بن علی الجعفی عن مجمع بن یحیى عن سعید بن أبی بردة عن أبی بردة عن أبیه قال صلینا المغرب مع رسول الله صلى الله علیه وسلم ثم قلنا لو جلسنا حتى نصلى معه العشاء قال فجلسنا فخرج علینا فقال ما زلتم ها هنا قلنا یا رسول الله صلینا معک المغرب ثم قلنا نجلس حتى نصلى معک العشاء قال أحسنتم أو أصبتم قال فرفع رأسه إلى السماء وکان کثیرا مما یرفع رأسه إلى السماء فقال النجوم آمنة للسماء فإذا ذهبت النجوم أتى السماء ما توعد وأنا آمنة لأصحابی فإذا ذهبت أتى أصحابی ما یوعدون وأصحابی آمنة لأمتی فإذا ذهب أصحابی أتى أمتی ما یوعدون
[[13]] صحیح مسلم ج 4 ص 1820 ذیل ح 2340 قال مسلم بن الحجاج مات أبو الطفیل سنة مائة وکان آخر من مات من أصحاب رسول الله صلى الله علیه وسلم
[[14]] فضائل الصحابة لابن حنبل ج 2 ص 671 ح 1145
[[15]] الأمالی للشجری الجرجانی ج 1 ص 200 أخبرنا أبو القاسم عبد العزیز بن علی بن أحمد الأزجی بقراءتی علیه ، قال أخبرنا أبو القاسم عمر بن محمد بن إبراهیم بن سنبک البلخی ، قال أخبرنا أبو الحسین عمر بن الحسن بن علی بن مالک الأشنانی ، قال حدثنا أبو بکر محمد بن زکریا المروروزی ، قال حدثنا موسى بن إبراهیم المروذی الأعور ، قال حدثنا موسى بن جعفر بن محمد ، قال حدثنا أبی جعفر بن محمد عن أبیه محمد بن علی عن أبیه علی بن الحسین ، عن أبیه عن علی علیهم السلام ، قال قال رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم : ' أهل بیتی أمان لأهل الأرض کما أن النجوم أمان لأهل السماء ، فویل لمن خذله وعاندهم
[[16]] جواهر العقدین ، القسم الثانی ، الجزء الاول ، الخامس ، ص 119 / پی دی اف ؛ و عن أنس رضی اللّه عنه قال: قال رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله و سلّم: (النجوم أمان أهل السماء، و أهل بیتی أمان أهل الأرض، فاذا هلک أهل بیتی جاء أهل الأرض من الآیات ما کانوا یوعدون ...) أخرجه ابن المظفر (فی تسدید القوس فی ترتیب مسند الفردوس ورقه 266) من حدیث عبد اللّه بن ابراهیم الغفاری و هو ضعیف
[[17]] ینابیع المودة، ج 1 ص 71 بر مبنای سایت مکتبة اهل البیت / وأخرج أحمد: عن أنس رضی الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله علیه وآله وسلم: النجوم أمان لأهل السماء وأهل بیتی أمان لأهل الأرض فإذا ذهب أهل بیتی جاء أهل الأرض من الآیات ما کانوا یوعدون
