به نص قرآن، اغلب صحابه در جنگ حنین پا به فرار گذاشتند:

(( لَقَدْ نَصَرَکمُ اللَّـهُ فِی مَوَاطِنَ کثِیرَةٍ ۙ وَیوْمَ حُنَینٍ ۙ إِذْ أَعْجَبَتْکمْ کثْرَتُکمْ فَلَمْ تُغْنِ عَنکمْ شَیئًا وَضَاقَتْ عَلَیکمُ الْأَرْضُ بِمَا رَحُبَتْ ثُمَّ وَلَّیتُم مُّدْبِرِینَ.))

«خداوند شما را در جاهای زیادی یاری کرد (و بر دشمن پیروز شدید)؛ و در روز حنین (نیز یاری نمود)؛ در آن هنگام که فزونی جمعیّتتان شما را مغرور ساخت، ولی (این فزونی جمعیّت) هیچ به دردتان نخورد و زمین با همه وسعتش بر شما تنگ شده؛ سپس پشت (به دشمن) کرده، فرار نمودید!»^[1]

جالب اینکه در این جنگ تنها ده نفر از صحابه فرار نکردند !!

ابن حجر عسقلانی می نویسد:

«در شعر عباس بن عبدالمطلب آمده است که کسانی که [در جنگ حنین] ایستادگی کردند، فقط ده نفر بودند ... و گویا مطلب درست و ثابت، همین است و هر کس که از این بیشتر گفته، در حقیقت فرار کنندگان زود بازگشت کننده را نیز جزء کسانی قرار داده که فرار نکردند.»^[2]

یکی از این صحابه ای که فرار کردند، عمر بن خطاب بود.

بخاری و مسلم در صحیحشان از ابو قتاده روایت کرده اند که گفت:

« در سالى که جنگ حنین اتفاق افتاد، همراه رسول خدا ^{_{صلی الله علیه وآله}} بودم، هنگامى که دو لشکر روبروى هم قرار گرفتند، مسلمانان فرار مى‌کردند، سپس بر مى‌گشتند. مردى از مشرکان را دیدم که با یک مسلمان مى‌جنگید، آن دو را دور زدم تا از پشت، شمشیرى بین گردن و شانه‌اش وارد کردم، آن مرد مشرک برگشت و مرا به خودش چسباند و فشار داد؛ بوى مرگ را احساس کردم؛ مرا رها کرد و بر زمین افتاد و مُرد. عمر را ملاقات کردم، گفتم: چرا مردم فرار مى‌کنند؟ گفت: امر و دستور خداوند این است!!»^[[3]]

صالحی شامی این روایت را به گونه ای دیگر نقل کرده و نوشته است:

«در جنگ حنین مسلمانان گریختند تا جایى که برخى از آن‌ها تا مکه رسیده بودند، سپس برگشتند؛ رسول خدا ^{_{صلی الله علیه وآله}} براى هر کدام سهمى تعیین کرد. ام‌ّ حارث انصارى، افسار شتر همسرش حارث را که مجسار نام داشت گرفته بود و مى‌گفت: اى حارث! آیا رسول خدا ^{_{صلی الله علیه وآله}} را تنها مى‌گذارى؟ مردم همه در حال فرار بودند؛ اما این زن، شوهرش را رها نمى‌کرد. خود او مى‌گوید: عمر از کنار من گذشت (در حال فرار بود). گفتم: اى عمر، این چه کارى است که مى‌کنید؟ عمر گفت: امر خدا است.»^[[4]]