پایگاه تحقیقاتی وصایت

وبلاگ رسمی حسین قربانی دامنابی
پایگاه تحقیقاتی وصایت

جهت دانلود کتب، روی تصاویر کلیک راست کنید و سپس گزینه ی open link را بزنید.

  • ((مجموعه آثار حسین قربانی دامنابی))
  • طبقه بندی موضوعی

    جهل عمر به سهم الارث جد

    حسین قربانی | جمعه, ۷ شهریور ۱۳۹۹، ۱۲:۲۹ ب.ظ

    «از سعید بن مسیّب روایت شده است که عمر گفت: از پیامبر صلی الله علیه وآله پرسیدم که سهم جدّ چگونه است؟ فرمود؟ ای عمر، این سؤالت براى چیست؟ من چنین می دانم که تو می میری، پیش از آنکه این را بدانى. سعید بن مسیّب گوید: پس عمر مُرد پیش از آنکه آن را بداند.»[[1]]

    این روایت را طبرانی نقل کرده و برنامه جوامع الکلم حکم به حسن بودن سندش داده است[[2]] و نیز هیثمی نقل کرده و رجالش را رجال صحیح دانسته است.[[3]]

    ابن حجر عسقلانی روایات جهل عمر به سهم جد را جمع آوری و بعضی از اسنادش را تصحیح نموده است که در ذیل می آید:

    « فَأَمَّا عُمَرُ فَأَخْرَجَ الدَّارِمِیُّ بِسَنَدٍ صَحِیحٍ عَنِ الشَّعْبِیِّ قَالَ : " أَوَّلُ جَدٍّ وَرِثَ فِی الْإِسْلَامِ عُمَرُ فَأَخَذَ مَالَهُ ، فَأَتَاهُ عَلِیٌّ وَزَیْدٌ - یَعْنِی ابْنَ ثَابِتٍ - فَقَالَا : لَیْسَ لَکَ ذَلِکَ إِنَّمَا أَنْتَ کَأَحَدِ الْأَخَوَیْنِ " .

    وَأَخْرَجَ ابْنُ أَبِی شَیْبَةَ مِنْ طَرِیقِ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ غَنْمٍ مِثْلَهُ دُونَ قَوْلِهِ : " فَأَتَاهُ إِلَخْ " ، لَکِنْ قَالَ " فَأَرَادَ عُمَرُ أَنْ یَحْتَازَ الْمَالَ فَقُلْتُ لَهُ : یَا أَمِیرَ الْمُؤْمِنِینَ إِنَّهُمْ شَجَرَةٌ دُونَکَ ، یَعْنِی بَنِی أَبِیهِ " .

    وَأَخْرَجَ الدَّارَقُطْنِیُّ بِسَنَدٍ قَوِیٍّ عَنْ زَیْدِ بْنِ ثَابِتٍ أَنَّ عُمَرَ أَتَاهُ فَذَکَرَ قِصَّةً فِیهَا " أَنَّ مِثْلَ الْجَدِّ کَمِثْلِ شَجَرَةٍ نَبَتَتْ عَلَى سَاقٍ وَاحِدٍ فَخَرَجَ مِنْهَا غُصْنٌ ثُمَّ خَرَجَ مِنَ الْغُصْنِ غُصْنٌ فَإِنْ قَطَعْتَ الْغُصْنَ رَجَعَ الْمَاءُ إِلَى السَّاقِ وَإِنْ قَطَعْتَ الثَّانِیَ رَجَعَ الْمَاءُ إِلَى الْأَوَّلِ ، فَخَطَبَ عُمَرُ النَّاسَ فَقَالَ : إِنَّ زَیْدًا قَالَ فِی الْجَدِّ قَوْلًا وَقَدْ أَمْضَیْتُهُ " .

    وَأَخْرَجَ الدَّارِمِیُّ مِنْ طَرِیقِ إِسْمَاعِیلَ بْنِ أَبِی خَالِدٍ قَالَ : " قَالَ عُمَرُ : خُذْ مِنَ الْجَدِّ مَا اجْتَمَعَ عَلَیْهِ النَّاسُ " وَهَذَا مُنْقَطِعٌ ، وَأَخْرَجَ الدَّارِمِیُّ مِنْ طَرِیقِ عِیسَى الْخَیَّاطِ عَنِ الشَّعْبِیِّ قَالَ : " کَانَ عُمَرُ یُقَاسِمُ الْجَدَّ مَعَ الْأَخِ وَالْأَخَوَیْنِ فَإِذَا زَادُوا أَعْطَاهُ الثُّلُثَ ، وَکَانَ یُعْطِیهِ مَعَ الْوَلَدِ السُّدُسَ " .

    وَأَخْرَجَ الْبَیْهَقِیُّ بِسَنَدٍ صَحِیحٍ عَنْ یُونُسَ بْنِ یَزِیدَ عَنِ الزُّهْرِیِّ " حَدَّثَنِی سَعِیدُ بْنُ الْمُسَیَّبِ وَعُبَیْدُ اللَّهِ بْنُ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُتْبَةَ وَقَبِیصَةُ بْنُ ذُؤَیْبٍ أَنَّ عُمَرَ قَضَى أَنَّ الْجَدَّ یُقَاسِمُ الْإِخْوَةَ لِلْأَبِ وَالْأُمِّ وَالْإِخْوَةَ لِلْأَبِ مَا کَانَتِ الْمُقَاسَمَةُ خَیْرًا لَهُ مِنَ الثُّلُثِ ، فَإِنْ کَثُرَ الْإِخْوَةُ أُعْطِیَ الْجَدُّ الثُّلُثَ " .

    وَأَخْرَجَ یَزِیدُ بْنُ هَارُونَ فِی کِتَابِ الْفَرَائِضِ عَنْ هِشَامِ بْنِ حَسَّانٍ ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِیرِینَ ، عَنْ عُبَیْدَةَ بْنِ عَمْرٍو قَالَ : " إِنِّی لَأَحْفَظُ عَنْ عُمَرَ فِی الْجَدِّ مِائَةَ قَضِیَّةٍ کُلُّهَا یَنْقُضُ بَعْضُهَا بَعْضًا " .

    وَرُوِّینَا فِی الْجُزْءِ الْحَادِی عَشَرَ مِنْ " فَوَائِدِ أَبِی جَعْفَرٍ الرَّازِیِّ " بِسَنَدٍ صَحِیحٍ إِلَى ابْنِ عَوْنٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ سِیرِینَ: " سَأَلْتُ عُبَیْدَةَ عَنِ الْجَدِّ فَقَالَ : قَدْ حَفِظْتُ عَنْ عُمَرَ فِی الْجَدِّ مِائَةَ قَضِیَّةٍ مُخْتَلِفَةٍ " ، وَقَدِ اسْتَبْعَدَ بَعْضُهُمْ هَذَا عَنْ عُمَرَ ، وَتَأَوَّلَ الْبَزَّارُ صَاحِبُ الْمُسْنَدِ قَوْلَهُ : " قَضَایَا مُخْتَلِفَةٍ " عَلَى اخْتِلَافِ حَالِ مَنْ یَرِثُ مَعَ الْجَدِّ کَأَنْ یَکُونُ أَخٌ وَاحِدٌ أَوْ أَکْثَرُ أَوْ أُخْتٌ وَاحِدَةٌ أَوْ أَکْثَرُ ، وَیَدْفَعُ هَذَا التَّأْوِیلُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ قَوْلِ عُبَیْدَةَ بْنِ عَمْرٍو : " یَنْقُضُ بَعْضُهَا بَعْضًا " وَسَیَأْتِی عَنْ عُمَرَ أَقْوَالٌ أُخْرَى.»[[4]]

     

    [[1]] حدثنا العباس بن محمد المجاشعی قال نا محمد بن أبی یعقوب الکرمانی قال نا بشر بن المفضل عن عبد الرحمن بن حرملة عن سعید بن المسیب عن عمر انه سأل النبی صلى الله علیه وسلم کیف قسم الجد قال ما سؤالک عن ذلک یا عمر انی أظنک تموت قبل ان تعلم ذلک فمات قبل ان یعلم ذلک

    [[2]] المعجم الأوسط  ج 4   ص 295 ح 4245 حکم برنامه جوامع الکلم: إسناده حسن رجاله ثقات عدا عبد الرحمن بن حرملة الأسلمی وهو صدوق حسن الحدیث

    [[3]] مجمع الزوائد  ج 4   ص 227 رواه الطبرانی فی الأوسط ورجاله رجال الصحیح

    [[4]] فتح الباری  ج 12   ص 20-21

    • حسین قربانی

    نظرات  (۰)

    هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی