پایگاه تحقیقاتی وصایت

وبلاگ رسمی حسین قربانی دامنابی
پایگاه تحقیقاتی وصایت

جهت دانلود کتب، روی تصاویر کلیک راست کنید و سپس گزینه ی open link را بزنید.

  • ((مجموعه آثار حسین قربانی دامنابی))
  • طبقه بندی موضوعی

    جهل عثمان به حکم عده طلاق خلع

    حسین قربانی | دوشنبه, ۱۷ شهریور ۱۳۹۹، ۱۲:۴۳ ب.ظ

    ابن شبه نمیری با سند صحیح[[1]] از نافع روایت کرده است که او شـنید: «ربیع دختر معوذ بن عفراء به عبدالله بن عمر گزارش داد که او در زمان عثمان با طلاق خلع از شوهرش جدا شد؛ پس معاذ بن عفراء به نزد عثمان شـد و گفت: دختر معوذ امروز با طلاق خلع از شوهرش جدا شده است، آیا از خانه او بیرون شود؟ عثمان گفت: بیرون شود و دیگر نه آن دو از یکدیگر ارث می برند و نه عده ای در کار است و فقط او باید به اندازه دیدن یک بار خون، از ازدواج مجدد خودداری کند؛ چون بیم آن می رود که فرزندی در شکم داشـته باشـد." اینجـا عبـدالله گفت: "عثمان بهترین و داناترین ماست "!!»[[2]]

    ابن ماجه و نسائی نیز با سندی دیگر از عباده بن صامت از ربیع دختر معوذ بن عفراء همین روایت را نقل کرده اند[[3]] و البانی سندش را تصحیح کرده است.[[4]]

    همچنین بیهقی از سلیمان بن یسار از ربیع دختر معوذ بن عفراء روایت کرده است که: « او با طلاق خلع از شوهرش جدا شد و به او دستور داده شد که عده خود را یک بار خون دیدن و پاک شدن قرار دهد.»

    بیهقی پس از نقل این روایت، می نویسد: «این صورت از روایت، درست تر است و در آن نه نام کسـی که به وی دسـتور داده آمده است و نه از این که واقعه در روزگار پیامبر صلی الله علیه وآله بوده باشد، سخنی رفته و ما در مبحث خلع، روایت کردیم که این زن در روزگار عثمان با طلاق خلع از شوهرش جدا شده است.»[[5]]

    سپس حدیث نافع را که در آغاز مطرح کردیم آورده و می نویسد:

    «این روایت صریح است در اینکه عثمان بوده که چنان دسـتوری به وی داده و حکمی که از ظاهر قرآن در مورد عـده زنان طلاق داده شـده برمی آید، هم شامل زنی که با طلاق خلع آزاد شده میشود و هم شامل زنانی که با طلاق های دیگر آزاد شده اند؛ پس آن سزاوارتر است و توفیق با خدا است.»[[6]]

    مرحوم علامه امینی می فرماید: ((زن هایی که طلاق داده شدند، از شوهر نمودن خودداری کنند تـا سـه پاکی بر آنـان بگذرد.)) (بقره: 228) و این نصـی است از خداوند عزیز حکیم بی آن که هیـچ تفـاوتی میـان اقسام طلاق- که به اعتبـار نارضـایتی شـوهر یـا زن به وجود می آیـد- گذاشـته باشـد؛ پس اگر نارضـایتی تنهـا از طرف شوهر باشـد، طلاق رجعی است و اگر تنها ازطرف زن باشـد، خلعی است و اگر از طرف هر دو باشـد، مبارات است و برای هر کـدام از این اقسام نیز حکم خاصـی در مورد عده وجود ندارد و بجز همانچه برای همه آن ها- یک جا- ثابت است و با توجه به عام بودن حکم آیه که از آوردن صیغه جمع همراه با الف و لام (المطلقات = زنانی که طلاق داده شدنـد) برمی آید، قانون دیگری وجود ندارد که یاران پیامبر و شاگردانشان و علمای پس از آنان- و پیشاپیش همه، امامان چهار مذهب- همه در این مورد همداستانند و فتواهاشان همرنگ است چنانکه ابن کثیر در تفسیرش می نویسد:

    «مساله: مالک، ابوحنیفه، شافعی و نیز احمد و اسـحاق بن راهویه- بنابر روایت مشهور از قول این دو تن اخیر- بر آن رفته انـد که زن آزاد شـده با طلاق خلع، اگر از زنانی است که حیض می بینـد؛ مانند سایر زنانی که طلاق داده شـده اند، بایـد از شوهر نمودن خودداری کننـد تـا سه پاکی بر آنان بگذرد و این فتوی از قول عمر، علی علیه السلام و عبدالله بن عمر نیز نقل شـده است چنـان که سـعید بن مسـیب نیز همین قول را اختیار کرده و نیز سـلیمان بن یسار، عروه، سالم، ابو سـلمه، عمر بن عبـدالعزیز، ابن شهاب، حسن بصری، شـعبی، ابراهیم نخعی، ابو عیاض، خلاس بن عمر، قتاده، سـفیان ثوری، اوزاعی، لیث بن سـعد، ابو عبیـد و ترمـذی گویـد: این قول بیشتر اهل علم است از صـحابه و دیگران، و مدرک ایشان در این باره آن است که خلع نیز طلاق است؛ پس زنان مختلعه نیز به اندازه سایر زنانی که طلاق داده شده اند باید عده نگه دارند.»[[7]]

     

    [[1]] بررسی سند روایت طبق برنامه جوامع الکلم:

    أحمد بن یونس التمیمی: ثقة / اللیث بن سعد الفهمی: ثقة / نافع مولى ابن عمر: ثقة / الربیع بنت معوذ الأنصاریة: صحابی / عبد الله بن عمر العدوی: صحابی

    [[2]] أخبار المدینة  ج 2   ص 103 ح 1672 حدثنا أحمد بن عبد الله بن یونس قال حدثنا لیث بن سعد عن نافع أنه سمع ربیع بنت معوذ بن عفراء وهی تحدث عبد الله بن عمر رضی الله عنهما أنها اختلعت من زوجها على عهد عثمان رضی الله عنه فخاصمها معاذ بن عفراء إلى عثمان فقال إن بنت معوذ اختلعت من زوجها الیوم أفتتنقل فقال له عثمان فتتنقل ولا میراث بینهما ولا عدة علیها إلا أنها لا تنکح حتى تحیض حیضة خشیة أن یکون لها حبل فقال عبد الله عند ذلک فعثمان خیرنا وأعلمنا

    [[3]] حدثنا علی بن سلمة النیسابوری ثنا یعقوب بن إبراهیم بن سعد ثنا أبی عن بن إسحاق أخبرنی عبادة بن الولید بن عبادة بن الصامت عن عبادة بن الصامت عن الربیع بنت معوذ بن عفراء قال قلت لها حدثینی حدیثک قالت اختلعت من زوجی ثم جئت عثمان فسألت ماذا علی من العدة فقال لا عدة علیک إلا أن یکون حدیث عهد بک فتمکثین عنده حتى تحیضین حیضة قالت وإنما تبع فی ذلک قضاء رسول الله صلى الله علیه وسلم فی مریم المغالیة وکانت تحت ثابت بن قیس فاختلعت منه

    [[4]] سنن ابن ماجه  ج 1   ص 663 ح 2058 و سنن النسائی الکبرى  ج 3   ص 383 ح 5692

    [[5]] سنن البیهقی الکبرى  ج 7   ص 450 ح 15378 ... عن سلیمان بن یسار عن الربیع بنت معوذ بن عفراء أنها اختلعت من زوجها فأمرت أن تعتد بحیضة هذا أصح ولیس فیه من أمرها ولا على عهد النبی صلى الله علیه وسلم وقد روینا فی کتاب الخلع أنها اختلعت من زوجها زمن عثمان بن عفان رضی الله عنه

    [[6]] سنن البیهقی الکبرى  ج 7   ص 450 ح 15379 فهذه الروایة تصرح بأن عثمان رضی الله عنه هو الذی أمرها بذلک وظاهر الکتاب فی عدة المطلقات یتناول المختلعة وغیرها فهو أولى وبالله التوفیق والله أعلم

    [[7]] تفسیر ابن کثیر  ج 1   ص 277  مسألة  وذهب مالک وأبو حنیفة والشافعی وأحمد وإسحاق بن راهویه فی روایة عنهما وهی المشهورة إلا أن المتخلعة عدتها عدة المطلقة بثلاثة قروء إن کانت ممن تحیض وروى ذلک عن عمر وعلی وابن عمر وبه یقول سعید بن المسیب وسلیمان بن یسار وعروة وسالم وأبو سلمة وعمر بن عبد العزیز وابن شهاب والحسن والشعبی وإبراهیم النخعی وأبو عیاض وخلاس بن عمر وقتادة وسفیان الثوری والأوزاعی واللیث بن سعد وأبو العبید قال الترمذی وهو قول أکثر أهل العلم من الصحابة وغیرهم ومأخذهم فی هذا ان الخلع طلاق فتعتد کسائر المطلقات

    • حسین قربانی

    نظرات  (۰)

    هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی