خداوند متعال در قرآن کریم، ویژگی های مومنان را چنین بیان می کند:

((إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِینَ إِذَا ذُکرَ اللَّـهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِیتْ عَلَیهِمْ آیاتُهُ زَادَتْهُمْ إِیمَانًا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ یتَوَکلُونَ.))^[[1]]

«مؤمنان، تنها کسانی هستند که هرگاه نام خدا برده شود، دلهاشان ترسان میگردد؛ و هنگامی که آیات او بر آنها خوانده می‌شود، ایمانشان فزونتر می‌گردد؛ و تنها بر پروردگارشان توکل دارند.»

اما خبری از این ویژگی ها در عمر بن خطاب نبود؛ چرا که وقتی آیات تحریم شراب (بقره: 219 و نساء: 43) نازل میشد، عمر همچنان تحریم شدن آن را قبول نمی کرد تا اینکه آیه ای نازل شد که با لحن شدید توبیخ کرد (مائده: 91).

ابو حامد غزالی می گوید:

«عده‌ای از مسلمانان شراب می خوردند و عده‌ای نمی خوردند، تا اینکه یکی از آنها شراب خورده و در نماز کلمات نا مناسب گفت؛ پس آیه نازل شد که: ((لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ.)) (نساء: 43) اما باز عده ای از مسلمانان از آن خورده و عده ای آن را ترک میکردند، تا اینکه عمر از آن خورده و استخوان ران شتری را گرفته و با آن سر عبد الرحمن بن عوف را شکافت و سپس نشسته و بر کشتگان بدر (از کفار) گریست!! پس خبر به رسول خدا _{^{صلی الله علیه وآله}} رسیده و ایشان با عصبانیت، در حالی که ردای خویش را می کشیدند (حتی صبر نکردند تا آن را درست بپوشند)، بیرون آمده و چیزی را که در دست داشتند بالا برده و با همان عمر را زدند. عمر گفت: پناه می برم به خدا از عصبانیت خدا و رسولش؛ پس آیه نازل شد که: ((انَّمَا یرِیدُ الشَّیطَانُ ... .)) (مائده: 91) پس عمر گفت: (از نوشیدن شراب) دست برداشتیم.»^[[2]]

همچنین بسیاری از بزرگان اهل سنت نوشته‌اند که یازده نفر از مسلمانان در خانه ابو طلحه جمع شدند و شراب نوشیده و مست شدند. یکی از آنها که خیلی مست شده بود، شعرهایی در باره کشتگان بدر از کفار سرود. خبر به نبی مکرم اسلام رسید و آن حضرت با عصبانیت آمد و با چیزی که در دست داشت، به شخصی که شعر خوانده بود (ابوبکر) زد ... .

ابن حجر عسقلانی در شرح روایتی از صحیح بخاری می نویسد:

«سپس به گونه ای دیگر گزارشی از طریق بزار خواندم که انس گفته است: من در آن روز ساقی گروه شراب خوار بودم و در میان شراب خواران مردی بود که او را ابوبکر می گفتند و چون شراب را سرکشید، این شعر را خواند که مادر بکر را به تندرستی درود فرست... در این هنگام مردی از مسلمانان وارد شد و گفت: مگر نمی‌دانید که فرمان حرمت شراب خواری نازل شده است؟! منظور از ابوبکر در روایت، ابوبکر بن شغوب است. البته برخی خیال کرده‌اند که این شخص همان ابوبکر صدیق است، ولی چنین نیست؛ اما از آنجایی که نام عمر بن خطاب هم در لیست شراب خواران وجود دارد، این مطلب را می رساند که این ابوبکر، همان ابوبکر صدیق است و خطایی در این نقل روی نداده است. از آنچه گذشت، می‌توانیم نام این ده نفر را مشخص نماییم!»^[[3]]

همچنین در روایت صحیح السند از ابو میسره نقل شده است که گفت:

« وقتی تحریم شراب نازل شد، عمر گفت: بار خدایا، درباره شراب با بیانی برای ما روشن کن که کافی باشد، پس نازل شد آیه ای که در بقره است: ((یسْأَلُونَک عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَیسِرِ)) (بقره: 219) = درباره شراب و قمار از تو سؤال می‌کنند»

گوید: پس پیامبر _{^{صلی الله علیه وآله}} عمر را خوانده و بر او قرائت فرمود. پس عمر گفت: بار خدایا، درباره شراب بر ما بیان کن بیان شفا دهنده ای، پس نازل شد آیه ای که در سوره نساء است: ((یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقْرَبُوا الصَّلَاةَ وَأَنْتُمْ سُکارَىٰ)) (نساء: 43) «= ای کسانی که ایمان آورده‌اید، در حالی که مست هستید به نماز نزدیک نشوید» پس هنگامی که نماز اقامه می شد، جارچی رسول خدا _{^{صلی الله علیه وآله}} فریاد کرد: بدانید نباید مستی نزدیک نماز شود.  

پس عمر را خوانده و بر او خواندند، پس گفت: بار خدایا، برای ما به طور واضح و آشکار بیان کن، پس نازل شد:(( إِنَّمَا یرِیدُ الشَّیطَانُ أَنْ یوقِعَ بَینَکمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِی الْخَمْرِ وَالْمَیسِرِ وَیصُدَّکمْ عَنْ ذِکرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ مُنْتَهُونَ.)) (مائده: 91) «= همانا شیطان مى‌خواهد با شراب و قمار، میان شما دشمنى و کینه ایجاد کند، و شما را از یاد خدا و از نماز باز دارد. پس آیا شما دست برمى‌دارید؟!» عمر گفت: پذیرفتیم و دست برداشتیم؛ پذیرفتیم و دست برداشتیم.»^[[4]]

این روایت را احمد بن حنبل در مسندش نقل کرده و شعیب الارنؤوط سندش را تصحیح کرده است.^[[5]]

حاکم نیشابوری نیز در مستدرکش نقل و تصحیح کرده و ذهبی نیز با نظر او موافقت نموده است.^[[6]]

نکته‌اى که از این روایات صحیح برداشت می‌شود، این است که وقتى آیات مربوط به خمر نازل مى‏‌شد، آن را بر عمر مى‏‌خواندند. حال سؤالی که پیش می آید، این است که: مگر عمر در میان اصحاب چه خصوصیتى داشت که آیات فوق بر او خوانده مى‏‌شد؟

آیا چنین نبود که در میان آنها علاقه او به شرب خمر از همه بیشتر بوده و دیرتر از همه آن را ترک کرد؟! همانطور که از عبدالله بن عمر روایت شده است که او به همراه پدرش عمر در حج یا عمره بود که عمر گریه کرد و سپس گفت: «به درستی که من شرابخوارترین مردم در جاهلیت بودم و شراب مثل زنا نیست.»^[[7]]

این روایت را ابن شبه نمیری نقل کرده و سندش طبق برنامه جوامع الکلم، حسن است.^[[8]]

اصلا پس از نزول تحریم خمر، دیگر درخواست بیان شافى برای چیست؟! بجز اینکه آن آیات، بر خلاف میل عمر بوده و وی نمی توانست آن را بپذیرد.