کتمان کردن احادیث نبوی توسط عثمان
از ابوصالح، غلام عثمان روایت شده است که گفت: شـنیدم عثمان بر فراز منبر می گفت:
«ای مردم، من حدیثی را که از رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیـده بودم، از شـما پنهان کردم؛ چون دلم نمی خواست از پیرامون من پراکنده شوید، سـپس دیدم بهتر است آن را برای شـما بازگو کنم تا هر کس از شما آن چه در دیده اش نیکوتر نماید برگزیند. شنیدم که رسول خدا صلی الله علیه وآله می فرمود: یک روز پاسداری در جایی که بیم می رود دشمن بر آن بتازد، در راه خدا بهتر است از هزار روز که در پایگاه های دیگری سپری شود.»[[1]]
این روایت را احمد در مسندش نقل کرده و شعیب الارنؤوط سندش را حسن دانسته[[2]] و همچنین ترمذی در سننش نقل کرده و آن را حسن و صحیح دانسته است.[[3]]
همچنین بخاری در صحیحش از حمران روایت می کند که گفت:
«عثمان بر روی زمین وضو ساخت و سپس گفت: برای شما حدیثی بازگو می کنم که از رسول خدا صلی الله علیه وآله شـنیدم و اگر یک آیه نبود، آن را برای شما بازگو نمی کردم. شنیدم که پیامبر صلی الله علیه وآله می فرمود: هرکس وضو بگیرد و وضوی خود را نیکو بسـازد و سـپس به درون آید و نماز بگزارد، آنچه میان این کارش و میان نماز دیگر انجام می دهد، آمرزیده شود تا آن نماز را بگزارد.»[[4]]
با وجود اینکه عثمان 25 سال بعد از رسول خدا صلی الله علیه وآله وفات یافته، کل احادیثی که از او نقل شده، به گفته سیوطی، 146 حدیث است![[5]]
در حالی که طبق روایت ابن ماجه با سند صحیح از رسول خدا صلی الله علیه وآله: «هیـچ مردی نیست که دانشی را نگاه دارد و سپس آن را پنهان سازد، مگر اینکه روز رستاخیز با لگامی از آتش که بر او نهاده شده، خواهد آمد.»[[6]]
همین روایت را حاکم نقل و تصحیح کرده و ذهبی نیز با نظرش موافقت نموده است.[[7]]
همچنین ابن حبان در صحیحش با دو سند روایت کرده است که رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمودند: «خدا بیامرزد مردی را که سخنی از من بشنود و نگهدارد تا به دیگری برساند.»
شعیب الارنؤوط در تحقیق کتاب صحیح ابن حبان، یکی از طرقش را صحیح[[8]] و دیگری را حسن[[9]] دانسته است.
[[1]] حدثنا عبد الله حدثنی أبی ثنا هاشم ثنا لیث حدثنی زهرة بن معبد القرشی عن أبی صالح مولى عثمان بن عفان قال سمعت عثمان یقول على المنبر أیها الناس انی کتمتکم حدیثا سمعته من رسول الله صلى الله علیه وسلم کراهیة تفرقکم عنی ثم بدا لی ان أحدثکموه لیختار امرؤ لنفسه ما بدا له سمعت رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول رباط یوم فی سبیل الله تعالى خیر من ألف یوم فیما سواه من المنازل
[[2]] مسند أحمد بن حنبل ج 1 ص 65 ح 470 قال شعیب الأرنؤوط : إسناده حسن رجاله ثقات رجال الصحیح غیر أبی صالح مولى عثمان
[[3]] سنن الترمذی ج 4 ص 189 ح 1667 با تحسین البانی / قال أبو عیسى هذا حدیث حسن صحیح غریب وقال محمد بن إسماعیل أبو صالح مولى عثمان اسمه برکان
[[4]] صحیح البخاری ج 1 ص 71 ح 158 عن حمران فلما توضأ عثمان قال ألا أحدثکم حدیثا لولا آیة ما حدثتکموه سمعت النبی صلى الله علیه وسلم یقول لا یتوضأ رجل یحسن وضوءه ویصلی الصلاة إلا غفر له ما بینه وبین الصلاة حتى یصلیها قال عروة الآیة ( إن الذین یکتمون ما أنزلنا من البینات (
[[5]] تاریخ الخلفاء ج 1 ص 148 روى له عن رسول الله صلى الله علیه وسلم مائة حدیث وستة وأربعون حدیثا
[[6]] صحیح ابن ماجة للألبانی، ج 1 ص 101 ح 212 حدثنا أبو بکر بن أبی شیبة ثنا أسود بن عامر ثنا عمارة بن زاذان ثنا علی بن الحکم ثنا عطاء عن أبی هریرة عن النبی صلى الله علیه وسلم قال ما من رجل یحفظ علما فیکتمه إلا أتى به یوم القیامة ملجما بلجام من النار
[[7]] المستدرک على الصحیحین ج 1 ص 182 ح 346 قال الحاکم: هذا إسناد صحیح من حدیث المصریین على شرط الشیخین. قال الذهبی: على شرطهما ولا علة له / عن عبد الله بن عمرو بن العاص أن رسول الله صلى الله علیه وسلم قال من کتم علما ألجمه الله یوم القیامة بلجام من نار
[[8]] صحیح ابن حبان ج 1 ص 270 ح 67 قال شعیب الأرنؤوط : إسناده صحیح / عن عبد الرحمن بن أبان هو ابن عثمان بن عفان عن أبیه قال خرج زید بن ثابت من عند مروان قریبا من نصف النهار فقلت ما بعث إلیه إلا لشیء سأله فقمت إلیه فسألته فقال أجل سألنا عن أشیاء سمعناها من رسول الله صلى الله علیه وسلم رحم الله امرأ سمع منی حدیثا فحفظه حتى یبلغه غیره فرب حامل فقه إلى من هو أفقه منه ورب حامل فقه لیس بفقیه ثلاث خصال لا یغل علیهن قلب مسلم إخلاص العمل لله ومناصحة أولاة الأمر ولزوم الجماعة فإن دعوتهم تحیط من ورائهم
[[9]] صحیح ابن حبان ج 1 ص 271 ح 68 قال شعیب الأرنؤوط : إسناده حسن / أخبرنا الحسن بن سفیان قال حدثنا صفوان بن صالح قال حدثنا الولید بن مسلم قال حدثنا شیبان قال حدثنی سماک بن حرب عن عبد الرحمن بن عبد الله عن أبیه ابن مسعود أن رسول الله صلى الله علیه وسلم قال رحم الله من سمع منی حدیثا فبلغه کما سمعه فرب مبلغ أوعى له من سامع
