بخاری در صحیحش از انس بن مالک روایت کرده است که گفت:

«ما شاهد دفن دختر رسول خدا _{^{صلی الله علیه وآله}} بودیم و در حالی که آن حضرت در کنار قبر نشسته بود و اشک میریخت، فرمود: کدام یک از شما دیشب با همسر خویش همبستر نشده است؟ ابوطلحه گفت: من با همسر خویش همبستر نشده ام و او (طلحه) داخل قبر گردید.»^[[1]]

همچنین از انس نقل شده است که گفت:

«زمانی که رقیه از دنیا رفت، رسول خدا _{^{صلی الله علیه وآله}} فرمود: کسی که دیشب با همسر خود همبستر شده، داخل قبر نشود؛ از این رو عثمان بن عفان داخل قبر نشد.»^[[2]]

این روایت را احمد بن حنبل در مسندش نقل کرده و شعیب الارنؤوط سندش را بر شرط مسلم صحیح دانسته است.^[[3]]

عبد الملک عصامی مکی از ابو الحسن ابن بطال مالکی (شارح صحیح بخاری) متوفای 449 هـ چنین نقل می کند:

«پیامبر _{^{صلی الله علیه وآله}} اراده نمود تا با این سخنش عثمان را از داخل شدن درون قبر رقیه منع نماید، در حالی که او سزاوارترین افراد به این کار بود؛ چرا که او همسرش بود و کسی را از دست داده بود که هیچ جایگزینی برای آن نبود؛ از این رو هنگامی که حضرت فرمود: «چه کسی دیشب با همسرش همبستر نشده است؟» عثمان سکوت کرد و نتوانست بگوید من؛ چرا که او در شب وفات همسرش بدون اهمیت به این مصیبت، با دیگری همبستر شده بود و این به معنای قطع رابطه دامادی با رسول خدا _{^{صلی الله علیه وآله}} بود که به همین خاطر رسول خدا _{^{صلی الله علیه وآله}} او را از این حق محروم نمود، در حالی که او از ابو طلحه و غیر او سزاوارتر برای داخل شدن در قبر بود و این مطلب از معنای حدیث به خوبی فهمیده می شود. و شاید هم پیامبر اکرم _{^{صلی الله علیه وآله}} از طریق وحی به این مطلب پی برده بود و از این رو به طور مستقیم سخنی با وی نگفت؛ چون اگر چه او فعل  حرامی مرتکب نشده بود، ولی از آنجا که نسبت به مصیبت وارد شده هیچ اهمیتی نداده و ذهن خود را نیز به آن مشغول نساخته بود، به همین جهت رسول خدا _{^{صلی الله علیه وآله}} بدون تصریح، بلکه با تعریض و کنایه، عثمان را از آنچه که باید محروم سازد محروم ساخت ^[[4]].

مرحوم علامه امینی می فرماید: کـدام انسان است که دلش راه بدهد در سهمناک ترین شب زندگی اش- که شب پایان یافتن افتخار و بریدن رشته ی گردن فرازی و گسیختن پیوند سر بلندی اش باشد- به کام گرفتن از زنان پردازد؟ چگونه عثمان این همه را آسان گرفته؟ احترام پیامبر را نگه نداشته و آن مصیبت بزرگ را ناچیز انگاشته و به لذت مجامعه با زن پرداخته است. توقع ما از خلفا آن است که از نخستین روزشان شـعوری بیش از این داشته باشند و رأفتی افزونتر از آنچه پشتوانه ی کار وی بوده و رقتی زیادتر از آنچه فعل وی بیانگر حد و مرز آن است و آزرمی بیش از آنچه وی از خود نشان داد.

خیلی دشوار می توان پذیرفت که پیامبر _{^{صلی الله علیه وآله}} که آن آبرو ریزی را برای عثمان فراهم آورد و آن گونه خوارش ساخت، تنها به خاطر آن باشد که وی کاری مباح انجام داده بود، آن هم با آن همه مهربانی ستوده و آشکار او درباره ی افراد مردم و پافشاری حضرت در پرده کشیدن بر گناهان ایشان، چه رسد درباره ی مردی که خود پیامبر _{^{صلی الله علیه وآله}} می داند که بر مسند جانشینی او تکیه خواهد زد.

این بود آنچه به نظر ما می رسد و اما تو: گمان نیکو بدار و حقیقت قضایا را مپرس!