پایگاه تحقیقاتی وصایت

وبلاگ رسمی حسین قربانی دامنابی
پایگاه تحقیقاتی وصایت

جهت دانلود کتب، روی تصاویر کلیک راست کنید و سپس گزینه ی open link را بزنید.

  • ((مجموعه آثار حسین قربانی دامنابی))
  • طبقه بندی موضوعی

    بدعت چهار تکبیر بر میّت توسط عمر

    حسین قربانی | چهارشنبه, ۲۶ شهریور ۱۳۹۹، ۰۷:۴۳ ب.ظ

    احمد بن حنبل با سند صحیح (طبق نظر شعیب الارنؤوط) از ابن ابی لیلی روایت می کند که: «زید بن ارقم بر جنازه ها چهار تکبیر می گفت و بر جنازه ای پنج تکبیر گفت. در مورد علت آن پرسیدند. زید گفت: اینچنین رسول خدا صلی الله علیه وآله تکبیر می گفت یا گفت.»[[1]]

    و نیز با سند حسن (طبق نظر حمزه احمد الزین) از یحیى بن عبداللّه الجابر روایت مى کند که گفت: «در مدائن، پشت سر عیسى غلام حذیفه بر جنازه اى نماز گزاردم و او پنج تکبیر گفت، سپس رو به ما کرد و گفت: اشتباه نکردم و فراموش ننمودم، بلکه مانند آقایم و ولى نعمتم حذیفة بن یمان عمل کردم که بر جنازه اى نماز گزارد و پنج تکبیر گفت .آنگاه به من نظر کرد و گفت: فراموش نکردم و اشتباه ننمودم، بلکه مانند پیامبر صلی الله علیه وآله تکبیر گفتم.»[[2]]

    سیوطی در ذکر کارهایی که نخستین بار عمر بن خطاب آن ها را انجام داد، از ابو هلال عسکری نقل میکند که گفت: «عمر بن خطاب اولین کسی بود که حد شرب خمر را هشتاد ضربه قرار داد و اولین کسی بود که متعه را تحریم کرد و نخستین کسی بود که مردم را در نماز بر جنازه ها بر چهار تکبیر جمع نمود.»[[3]]

    ابن حجر عسقلانی می نویسد:

    «با سند صحیح از سعید بن مسیب روایت شده که گفت: تکبیرها، تعدادشان چهار و پنج بود، پس عمر مردم را بر چهار تکبیر گفتن بر میت جمع نمود. بیهقی با سند حسن از ابی وائل روایت کرده است که گفت:

    در زمان رسول خدا صلی الله علیه وآله بر میت هفت تکبیر و شش تکبیر و پنج تکبیر می گفتند، پس عمر بن خطاب مردم را بر چهار الله اکبر مانند طولانی ترین نماز متحد نمود.»[[4]]

    ابن شبه نمیری با سند حسن[[5]] از ابراهیم نخعی تابعی روایت می کند که گفت:

    «رسول خدا صلی الله علیه وآله از دنیا رفت و مردم در تکبیر بر جنازه مختلف بودند؛ نمی خواستی که بشنوی مردی میگوید: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وآله هفت تکبیر می گفت و دیگری می گفت: شنیدم که رسول خدا صلی الله علیه وآله پنج کبیر میگفت، و دیگری میگفت: شنیدم که رسول خدا صلی الله علیه وآله چهار الله اکبر می گفت. پس مردم در آن اختلاف کردند و به همین منوال بودند تا ابوبکر درگذشت. پس چون عمر متولی امر خلافت شد و اختلاف مردم را بر آن دید، جداً بر او دشوار آمد؛ پس به سوی مردانی از اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وآله فرستاد و گفت: به درستی که شما گروه اصحاب رسول خدا صلی الله علیه وآله وقتی اختلاف می کنید،کسانی که بعد از شما می آیند اختلاف می کنند و وقتی اجتماع بر امری کردید، مردم بر آن اجتماع و اتحاد خواهند نمود؛ پس تامل کنید بر کاری که بر آن اجتماع کنید. پس مثل اینکه آنها را بیدار کرد. پس گفتند: آنچه دیدی، خوب چیزی است ای امیرمومنان؛ پس ما را راهنمایی کن. پس عمر گفت: بلکه شما مرا راهنمایی نمائید؛ چون که من هم بشری مانند شمایم. پس امر را بین خود شورا کردند و نظرشان را اجماع و اتحاد نمودند بر اینکه تکبیر بر جنازه ها و اموات را مانند الله اکبر در نماز عید قربان و عید فطر، چهار تکبیر قرار دهند.»[[6]]

    ابن قیّم جوزیه نیز می نویسد:

    «پیامبر صلی الله علیه وآله امر می فرمود به خالص کردن دعا برای میت و چهار تکبیر میگفت و صحیح است از آن حضرت که پنج تکبیر هم گفتند و صحابه بعد از آن حضرت چهار، پنج و شش تکبیر می گفتند و زید بن ارقم پنج تکبیر گفت و گفت که پیامبر صلی الله علیه وآله پنج تکبیر گفتند. مسلم آن را یاد کرده و علی علیه السلام بر جنازه سهل بن حنیف شش الله اکبر گفت و آن حضرت بر اهل بدر شش تکبیر می گفتند و بر غیر ایشان از صحابه پنج تکبیر و بر سایر مردم چهار تکبیر. دارقطنی آن را بازگو کرده و سعید بن منصور از حکم و او از ابن عینیه یاد کرده که او گفت: بودند که بر اهل بدر پنج، شش و هفت تکبیر می گفتند و این آثار صحیحی است؛ پس موجبی برای منع از آن نیست و پیامبر صلی الله علیه وآله از زیادتر از چهار تکبیر منع نکرد، بلکه خود آن حضرت و اصحابش بعد از ایشان این کار را می کردند ... .»[[7]]

    مرحوم علامه امینی می فرماید: آنچه از سنت و عمل صحابه در اختلاف عدد در تکبیر بر جنازه ثابت شده، محمول بر مراتب فضل در میت است یا خود نماز و این کشف میکند از کفایت کردن هر یک از این اعداد؛ پس اختیار یکی از اینها و جمع بر آن و منع از بقیه، چنانچه منع از بدعت میشود، رای و اجتهادی است برابر سنت و عمل صحابه و از مطالب آشکار و روشن بعد از خواندن آنچه واقع شد از رد و بدل بین خلیفه و صحابه، اینکه در اینجا فسخی نبوده و جز این نیست که هر یک از ایشان آنچه را که بر عهد و زمان پیامبر صلی الله علیه وآله مشاهده کرده بودند را یاد نموده اند؛ پس دعوای نسخ و عقب انداختن چهار تکبیر را بر این عددها، سخن باطلی است.

     

    [[1]] مسند أحمد بن حنبل  ج 32 ص 24 ح 19272  قال شعیب الأرنؤوط: إسناده صحیح على شرط الشیخین/ حدثنا عبد الله حدثنی أبی ثنا أسود بن عامر أنا جعفر الأحمر عن عبد العزیز بن حکیم قال صلیت خلف زید بن أرقم على جنازة فکبر خمسا ثم التفت فقال هکذا کبر رسول الله صلى الله علیه وسلم أو نبیکم صلى الله علیه وسلم

    [[2]] مسند أحمد بن حنبل  ج 16 ص 629 ح 23340 پی دی اف / قال حمزة احمد الزین: إسناده حسن / حدثنا عبد الله حدثنی أبی ثنا عبد الصمد ثنا عبد العزیز بن مسلم ثنا یحی بن عبد الله الجابر قال صلیت خلف عیسى مولى لحذیفة بالمدائن على جنازة فکبر خمسا ثم التفت إلینا فقال ما وهمت ولا نسیت ولکن کبرت کما کبر مولای وولى نعمتی حذیفة بن الیمان صلى على جنازة وکبر خمسا ثم التفت إلینا فقال ما نسیت ولا وهمت ولکن کبرت کما کبر رسول الله صلى الله علیه وسلم صلى على جنازة فکبر خمسا

    [[3]] تاریخ الخلفاء  ج 1   ص 136-137 فصل فی أولیات عمر رضی الله عنه قال العسکری هو  ... وأول من ضرب فی الخمر ثمانین وأول من حرم المتعة ... وأول من جمع الناس فی صلاة الجنائز على أربع تکبیرات ... .

    [[4]] فتح الباری  ج 3   ص 202 والذی نختاره ما ثبت عن عمر ثم ساق بإسناد صحیح إلى سعید بن المسیب قال کان التکبیر أربعا وخمسا فجمع عمر الناس على أربع وروى البیهقی بإسناد حسن إلى أبی وائل قال کانوا یکبرون على عهد رسول الله صلى الله علیه وسلم سبعا وستا وخمسا وأربعا فجمع عمر الناس على أربع کأطول الصلاة

    [[5]] بررسی سند روایت طبق برنامه جوامع الکلم:

    عمرو بن قسط السلمی: صدوق حسن الحدیث / عبید الله بن عمرو الأسدی: ثقة / زید بن أبی أنیسة الجزری: ثقة / حماد بن أبی سلیمان الأشعری: صدوق / إبراهیم النخعی: ثقة

    [[6]] أخبار المدینة  ج 1   ص 390 ح 1231 حدثنا عمرو بن قسط الرقی قال حدثنا عبید الله بن عمرو عن زید بن أبی أنیسه عن حماد عن إبراهیم قال قبض رسول الله والناس مختلفون فی التکبیر على الجنازة لا نفتأ أن نسمع رجلا یقول سمعت النبی یکبر سبعا وآخر یقول سمعت النبی یکبر خمسا وآخر یقول سمعت النبی یکبر أربعا فکانوا على ذلک حتى مات أبو بکر رضی الله عنه فلما ولی عمر رضی الله عنه فرأى اختلافهم شق علیه ذلک فأرسل إلى رجال من أصحاب النبی متى تجتمعون على أمر یجتمع الناس علیه وإنکم قد اختلفتم فی التکبیر على الجنائز فانظروا أمرا تجتمعون علیه یأخذه من بعدکم فکأنما أیقظهم فقالوا نعم ما رأیت یا أمیر المؤمنین فأشر علینا قال بل أشیروا علی فإنما أنا بشر فتراجعوا بینهم فأجمع رأیهم على أن یجعلوه مثل التکبیر فی الأضحى والفطر أربع تکبیرات

    [[7]] زاد المعاد  ج 1   ص 507-509 وکان صلى الله علیه وسلم یأمر بإخلاص الدعاء للمیت وکان یکبر أربع تکبیرات وصح عنه أنه کبر خمسا وکان الصحابة بعده یکبرون أربعا وخمسا وستا فکبر زید بن أرقم خمسا وذکر أن النبی صلى الله علیه وسلم کبرها ذکره مسلم وکبر علی بن أبی طالب رضی الله عنه على سهل بن حنیف ستا وکان یکبر على أهل بدر ستا وعلى غیرهم من الصحابة خمسا وعلى سائر الناس أربعا ذکره الدارقطنی وذکر سعید بن منصور عن الحکم بن عتیبة أنه قال کانوا یکبرون على أهل بدر خمسا وستا وسبعا وهذه آثار صحیحة فلا موجب للمنع منها والنبی صلى الله علیه وسلم لم یمنع مما زاد على الأربع بل فعله هو وأصحابه من بعده

    • حسین قربانی

    نظرات  (۰)

    هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی