استدلال امام سجاد (ع) به حدیث منزلت بر اثبات افضلیت امیرالمومنین (ع)
ابو القاسم طبرانی (متوفای 360 هـ) با سند حسن[1] از حکیم بن جبیر روایت کرده است که گفت:
«به علی بن الحسین (امام سجاد) علیه السلام عرض کردم: [عامر شعبی به نقل از] عبد خیر (یا ابو جحیفه) به من حدیث کرد که خودش شاهد بوده و شنیده است که علی علیه السلام بر این منبر می فرمود: «بهترین این امت بعد از پیامبرش، ابوبکر است و سپس عمر و فرمود: اگر می خواستم سومی را نیز نام می بردم!»
پس امام سجاد علیه السلام فرمود: سعید بن مسیب از سعد بن ابی وقاص نقل کرده است که رسول الله صلی الله علیه وآله به علی علیه السلام فرمودند: تو نسبت به من به منزله ی هارون علیه السلام برای موسی علیه السلام هستی، غیر از اینکه بعد از من پیامبری نیست.»[2]
ابو سعد المالینی (متوفای 412 هـ) همین روایت را نقل کرده و اضافه کرده است که امام سجاد علیه السلام در ادامه فرمودند:
«کیست این کسی که به رسول خدا صلی الله علیه وآله به منزله ی هارون برای موسی علیهما السلام باشد؟!»[3]
ابن عساکر نیز همین روایت را نقل کرده است.[4]
[[1]] بررسی سند روایت:
إبراهیم بن هاشم البغوی: ثقة / أمیة بن بسطام العیشی: ثقة / یزید بن زریع العیشی: ثقة ثبت / إسرائیل بن یونس السبیعی: ثقة /
حکیم بن جبیر الأسدی: سلیم حسین اسد الدارانی در تحقیق مسند الحمیدی به طور مفصل به شرح حال او پرداخته و در آخر چنین نتیجه گیری کرده است:
« بنابراین دل گرایش می یابد به تقدیم و برتری سخن ابو زرعه (راستگویی حکیم)، و به این که حکیم حسن الحدیث است.»
مسند الحمیدی، ج 2 ص 207-210 ح 1024 لذا فإن النفس تجنح إلی تقدیم ما قاله أبو زرعة (محله الصدق)، وإلی أن حکیماً هذا حسن الحدیث، والله أعلم.
وی بعد از آن در تحقیق کتاب سنن الدارمی نیز روایت حکیم را تحسین کرده است.
مسند الدارمی (سنن الدارمی)، ج 2 ص 1022 ح 1680 قال الدارانی: إسناده حسن، حکیم بن جبیر فصلنا القول فیه ...
[[2]] المعجم الأوسط ج 3 ص 138-139 ح 2728 حَدَّثَنَا إِبْرَاهِیمُ، قَالَ: نا أُمَیَّةُ، قَالَ: نا یَزِیدُ بْنُ زُرَیْعٍ، قَالَ: نا إِسْرَائِیلُ، عَنْ حَکِیمِ بْنِ جُبَیْرٍ، قَالَ: قُلْتُ لِعَلِیِّ بْنِ حُسَیْنٍ: أَشْهَدُ عَلَى عَبْدِ خَیْرٍ أَنَّهُ حَدَّثَنِی أَنَّهُ، سَمِعَ عَلِیًّا یَقُولُ عَلَى هَذَا الْمِنْبَرِ: " خَیْرُ هَذِهِ الأُمَّةِ بَعْدَ نَبِیِّهَا أَبُو بَکْرٍ، ثُمَّ عُمَرُ، " وَقَالَ: " لَوْ شِئْتُ لَسَمَّیْتُ ثَالِثًا " فَضَرَبَ عَلِیُّ بْنُ حُسَیْنٍ یَدَهُ عَلَى فَخِذِی، وَقَالَ: حَدَّثَنِی سَعِیدُ بْنُ الْمُسَیِّبِ، أَنَّ سَعْدَ بْنَ أَبِی وَقَّاصٍ حَدَّثَنِی، أَنَّ النَّبِیَّ n قَالَ لِعَلِیٍّ: " أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى "، لَمْ یَرْوِ هَذَا الْحَدِیثَ عَنْ عَلِیِّ بْنِ حُسَیْنٍ إِلا حَکِیمُ بْنُ جُبَیْرٍ
[[3] ] الأربعون فی شیوخ الصوفیة للمالینی، ص 191 سایت شامله / ... عَنْ حَکِیمِ بْنِ جُبَیْرٍ، قَالَ: قُلْتُ لِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ: إِنَّهُمْ یَقُولُونَ ... قَالَ: ثُمَّ ضَرَبَ فَخِذِی ضَرْبَةً أَوْجَعَهَا، وَقَالَ: مَنْ هَذَا الَّذِی هُوَ مِنْ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى؟ "
[[4]] تاریخ مدینة دمشق ج 42 ص 153-154 (ح 44022) قَالَ: وَأنا مُحَمَّدُ بْنُ یُوسُفَ الْهَرَوِیُّ، نا أَبُو قِلابَةَ عَبْدُ الْمَلِکِ بْنُ مُحَمَّدٍ الرَّقَاشِیُّ، نا أُمَیَّةُ بْنُ بِسْطَامَ، نا یَزِیدُ بْنُ زُرَیْعٍ، عَنْ إِسْرَائِیلَ بْنِ یُونُسَ، عَنْ حَکِیمِ بْنِ جُبَیْرٍ، قَالَ: قُلْتُ لِعَلِیِّ بْنِ الْحُسَیْنِ: إِنَّ نَاسًا عِنْدَنَا بِالْعِرَاقِ، یَقُولُونَ: إِنَّ أَبَا بَکْرٍ، وَعُمَرَ خَیْرٌ مِنْ عَلِیٍّ، قَالَ: فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ: فَکَیْفَ أَصْنَعُ بِحَدِیثٍ حَدَّثَنِیهِ سَعِیدُ بْنُ الْمُسَیِّبِ، عَنْ سَعْدِ بْنِ أَبِی وَقَّاصٍ ؟ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ n لِعَلِیٍّ: " أَنْتَ مِنِّی بِمَنْزِلَةِ هَارُونَ مِنْ مُوسَى غَیْرَ أَنَّهُ لا نَبِیَّ بَعْدِی "
