تقریظ دکتر جواد ابوالقاسمی

بسم الله الرحمن الرحیم

الإمامُ الهادیُّg: لَولا مَن یَبقی بَعدَ غَیبة قائِمُکُم f مِنَ العُلَماءِ الدّاعین اِلَیهِ، وَالّدالِّینَ عَلَیهِ، وَالذّابیّنَ عَن دینِهِ بِحُجَجِ اللّهِ، والمُنقِذینَ لِلضُّعَفاءِ مِن عِبادِ اللّهِ مِن شِباکِ اِبلیسَ ومَرَدَتِه، لَما بَقِیَ اَحَدٌ اِلّا اِرتَدَّ عَن دینِ اللّهِ. وَلکِنَّهُم یمسِکُونَ اَزِمَّةَ قُلُوبِ ضُعَفاءِ الشّیعةِ کَما یُمسِکُ صاحِب السَّفینَةِ سُکّانَها، اُولئِکَ هُمُ الاَفضَلُونَ عِندَ اللّهِ عَزَّ وجَلَّ.^[1]

«امام هادی g: اگر پس از غیبت قائم شما f نبودند عالمانی که به ‌سوی او دعوت ‌کنند و به ‌سوی او رهنمون ‌شوند، و از دین با حجت های الهی دفاع ‌کنند و ضعیفان بندگان خدا را از دام های ابلیس و نیروهای سرکش او و از دام ‌های ناصبی ‌ها نجات بخشند، هیچ‌ کس باقی نمی ماند مگر اینکه از دین خدا برمی‌گشت؛ اما ایشان هستند که زمام قلوب ضعیفان شیعیان را در دست می‌گیرند، همانطور که کشتیبان، اهل کشتی را حفظ می‌کند. ایشان در نزد خدای عزوجل، برترینان هستند.»

بر اساس روایات معصومین b، مهم‌‌ترین وظیفه علما و متخصصان دینی در زمان غیبت امام زمان f پاسخ به شبهات اعتقادی ایتام آل محمد b است؛ وظیفه ای که از زمان خود ائمه b و توسط تعدادی از شیعیان آن بزرگواران شروع شد و در زمان غیبت، توسط گروهی دیگر ادامه پیدا کرد؛ انجام این وظیفه خطیر در دوران ‌های مختلف با فراز و نشیب هایی همراه بود؛ در دوره هایی مثل ابتدای غیبت صغرا این وظیفه کمرنگ شد و این وضعیت ادامه داشت تا آنکه شیخ مفید رضوان الله علیه بار دیگر آن را به اوج ممکن در آن زمان رساند؛ البته طبیعی بود که این روش، برای بسیاری ناآشنا شده باشد، و به همین سبب اعتراضات فراوانی به ایشان می‌کردند و ایشان نیز در مقابل اعتراضاتی که به اهتمام ویژه‌اش به این مسئله شد، با روایت ذیل پاسخ داد که: ابو جعفر مومن الطاق از امام صادق g  نقل می کند که آن حضرت به من فرمودند:

«با آنها (غیر شیعیان) مناظره کنید، و برای آنها هدایتی را که بر آن هستید، آشکار کنید، و گمراهی که آنها بر آن هستند را آشکار کنید، و درباره حضرت علی g با آنها مباهله کنید!»^[2]

این روایت که با سند معتبر در کتاب "الحکایات" آمده، دستور العملی است که حجت را بر شیعیان اهلبیتb  تمام می‌کند! و طبیعی است که هر کس در دلش آتش ولایت اهل بیت b شعله می‌کشد، بعد از دیدن چنین روایتی آرزوی دفاع از آن بزرگواران را نماید!  اما با وجود این عشق و علاقه، فرصت دفاع از اهلبیت b برای هر کسی مهیا نمی‌شود؛ مستبصر ارجمند جناب آقای تیجانی سماوی در خاطرات خود دیداری را که با مقام معظم رهبری K داشتند را یادآور می شود و می‌نویسد که ایشان به من فرمودند:

«درباره شما، خداوند را بسیار شکر می کنم که شما را برگزید تا از جمله مدافعان حق باشید. کسانی که از رسول خدا و اهل بیت اطهار دفاع می کنند و این منصبی است که کسی جز یگانه مردان بی همتا برای آن برگزیده نمی شود.»

علاوه بر اصل نیازمندی به توفیق خاص الهی در انجام چنین کاری، هر کاری روشی دارد؛ و روش صحیح احتجاج، استناد به مدارکی است که مورد قبول طرف مقابل باشد؛ لازمه این مطلب نیز شناخت کافی قواعد و منابع مورد استناد طرف مقابل است.

در طول این چند قرن مناظرات متعددی بین طرفین رخ داده است که در اغلب آنها شیعیان برنده بوده اند؛ ولی مسئله این است که این بُرد بعد از بحث و گفتگوی طولانی حاصل می شده است؛ و علت آن هم استفاده نکردن یا آشنا نبودن با قواعد مورد قبول اهل سنت بود؛ این مسئله سبب می شد که بحث به درازا بیانجامد تا مرحله به مرحله با یکدیگر پیش بروند و به نتیجه مطلوب برسند؛ اما در سال‌های اخیر، گفتگوها بسیار تخصصی‌ و حرفه ای تر شده است. آشنایی دقیق با مبانی علمی و حدیثی اهل سنت سبب شده است که راه تبیین حقیقت برای آنها بسیار کوتاه ‌تر و سریع‌تر شود.

کتاب پیش رو،‌ از مجموعه تالیفاتی است که با این روش به تبیین حق و حقیقت برای مخالفان پرداخته است؛ با روشی که جای هر گونه نقد و اعتراض علمی را بر اهل انصاف می ‌بندد.

از خداوند متعال خواهانم که توفیق روزافزون خدمت به اهل بیت b را به نویسنده ارجمند عنایت نماید و این تالیف را ذخیره صالحی برای قبر و قیامت او قرار دهد.

محمد جواد ابوالقاسمی

9 اردیبهشت 1402