دهم: علم امیرالمؤمنین g از زبان خود حضرت

در کتب اهل سنت روایاتی از خود حضرت علیg نقل شده که بیانگر علم زیاد آن حضرت است و ما در اینجا به ذکر دو روایت معتبر اکتفا می کنیم.

روایت اول:

از ابوطفیل نقل شده است که گفت: شاهد بودم که على g خطبه مى‌خواند و مى‌فرمود:

«از من بپرسید، به خدا سوگند، از هر چه که تا روز قیامت به وجود مى‏آید و اتفاق مى‌افتد سؤال نمى‏کنید مگر این که تمام آنها را پاسخ مى‏گویم. از کتاب خدا بپرسید! به خدا سوگند، هیچ آیه‏ اى نازل نشده است مگر اینکه از همه شما داناترم که شب نازل شده است یا روز، در صحرا نازل شده است یا در کوه .‏»^[1]

این روایت را عبدالرزاق بن همام صنعانی (ت 211 هـ) در تفسیر خود و ابو الولید الازرقی (متوفای 250 هـ) در کتاب اخبار مکه نقل کرده که محقق آن دکتر عبدالملک بن دهیش سندش را صحیح دانسته است.[2] خطیب بغدادی نیز در تاریخش نقل کرده و محقق کتابش، دکتر الغرازی، سندش را تصحیح نموده^[3] و نیز ابن عبد البر نقل کرده و محقق کتابش، ابو الاشبال الزهیری، سندش را صحیح دانسته است.^[4]

شبیه همین روایت را حاکم نیشابوری نیز نقل و تصحیح کرده است.^[5]

همچنین از سعید بن مسیب نقل شده است که گفت: «هیچ یک از صحابه نمی گفت که هر چه می خواهید از من بپرسید، مگر علی g.»^[6]

این روایت را احمد بن حنبل نقل کرده و محقق کتابش، وصی الله بن محمد عباس سندش را تصحیح کرده^[7] و نیز خطیب بغدادی نقل کرده و محقق کتابش، الغرازی سندش را حسن دانسته است.^[8]

روایت دوم:

ابن قیّم جوزیه می نویسد:

«ابو عمر (ابن عبد البر) گوید: علی بن ابی طالب g در باغ به کمیل بن زیاد نخعی فرمود: _و آن حدیث مشهور نزد اهل علم است که از بحث و بررسی سند به خاطر شهرتش در نزد آن ها بی نیاز میکند_ ای کمیل، این قلب ها بسان ظرف هایی هستند که بهترینشان فراگیر ترین آن ها است برای خوبی، و مردم سه دسته هستند: دانشمند الهى ، آموزنده اى بر راه رستگارى ، و پشه هاى دستخوش باد و طوفان و همیشه سرگردان، که به دنبال هر سر و صدایى مى روند، و با وزش هر بادى حرکت مى کنند. نه از روشنایى دانش نور گرفتند، و نه به پناهگاه استوارى پناه گرفتند. سپس آهی کشید و فرمود: بدان که در اینجا (اشاره به سینه مبارک کرد) دانش فراوانى انباشته شده است؛ اى کاش حاملانی برای آن می یافتم ... .»^[9]

ابن قیّم جوزیه در کتاب دیگرش می نویسد:

«خطیب بغدادی گفته است: این حدیث نیکویی است و از نیکوترین احادیث از جهت معنی و شریف ترین آن ها از جهت الفاظ متنش می باشد و تقسیم امیرالمومنین g مردم را در اول آن، تقسیمی است در غایت صحت و نهایت درستی.»^[10]

ابن کثیر دمشقی نیز درباره ی این روایت می گوید:

«گروه زیادی از تابعین از کمیل روایت کرده اند و برای او اثر مشهوری از علی بن ابی طالب g است که اولش این است: «قلب ها بسان ظرف هایی هستند که بهترینشان فراگیرترین آن ها است» که آن طولانی است و گروهی از حافظان مورد اعتماد، آن را روایت کرده اند و در آن موعظه ها و سخنان نیکویی وجود دارد. خدا از گوینده اش راضی باشد.»^[11]

در کتاب «مهدویت از دیدگاه اهل سنت» به طور مفصل به بررسی اعتبار این حدیث پرداخته ایم.