حضرت رسول صلی الله علیه وآله فرمودند:

«إن علیا منی وأنا منه وهو ولی کل مؤمن بعدی = علی علیه السلام از من است و من از او هستم و او ولی همه ی مؤمنان بعد از من است.»

این حدیث با اسناد صحیح از عبد الله بن عباس، عمران بن حصین، بریده و براء بن عازب نقل شده است و بسیاری از عامه به صحت آن اقرار کرده اند.

محمد ناصرالدین ألبانی این حدیث را در شمار احادیث صحیح آورده و نوشته است:

«و ترمذی گفته: این حدیث حسن و غریب است ... حاکم نیشابوری گفته است: طبق شروط مسلم صحیح است و ذهبی هم با او موافقت کرده است ... این روایت را احمد بن حنبل نیز نقل کرده است که می گویم: سند روایتش حسن است ... ابن حبان نیز این روایت را تصحیح کرده است ... احمد بن حنبل با سند دیگری این روایت را نقل کرده و حاکم نیشابوری نیز از او نقل کرده و گفته است: إسنادش صحیح است و ذهبی هم با او موافقت کرده است و حق همان است که آن دو گفته اند ... اما الحق عجیب است که شیخ الاسلام ابن تیمیه جرأت کرده و این حدیث را انکار و تکذیب کرده است ... بعد از آن، وجهی برای تکذیب این حدیث توسط ابن تیمیه نمی دانم بجز شتاب و زیاده روی او در رد بر شیعه . خدا ما و او را بیامرزد.»^[1]

{تصویر1} {تصویر2} {تصویر3} {تصویر4} {تصویر5} {تصویر6}

این روایت را احمد بن حنبل نقل کرده و محقق کتاب مسند، حمزه احمد الزین سندش را تصحیح کرده^[2] و محقق کتاب فضائل الصحابه، وصی الله بن محمد عباس نیز سندش را حسن دانسته است.^[3]

نسائی نیز آن را نقل کرده و محقق کتاب خصائص، ابو اسحق حوینی سندش را تصحیح کرده^[4] و ابن عدی نیز گفته است که نسائی این روایت را در زمره ی احادیث صحیح قرار داده است.^[5]

همچنین این روایت را ترمذی نقل کرده و آن را حسن دانسته^[6] و ابن حجر عسقلانی نیز سندش را قوی دانسته است.^[7]

ابو یعلی موصلی نیز این روایت را نقل کرده و محقق کتابش آقای سلیم حسین اسد رجال سندش را رجال صحیحین دانسته است.^[8]

ابن حبان نیز در صحیحش آورده و شعیب الارنؤوط سندش را قوی دانسته است.^[9]

سیوطی نیز این روایت را تصحیح کرده^[10] و تصریح کرده است که طبری نیز آن را تصحیح کرده است.^[11]

حافظ بوصیری آن را از طیالسی نقل کرده و سندش را صحیح دانسته است.^[12]

صالحی شامی نیز آن را از ابن ابی شیبه نقل و تصحیح کرده است.^[13]

حاکم نیشابوری و ذهبی نیز آن را صحیح دانسته اند.^[14]

ذهبی در کتاب دیگرش سند این روایت را مطابق شرایط مُسلِم دانسته و تصریح کرده است که مسلم فقط به خاطر ناپسند بودن متن روایت، آن را در صحیحش نیاورده است!^[15]

«ولی» به معنای «ولی امر» در کلام ابوبکر و عمر

همانطور که در مبحث آیه ی ولایت گفتیم، کلمه ی ولی در لغت عرب، در اصل به معنای سرپرستی امور است و این استعمال حتی در کلام ابوبکر و عمر نیز وجود دارد و مجالی برای انکارش وجود ندارد.

مسلم^[16] و بخاری^[17] در صحیحشان روایت کرده اند که:

«عمر به عباس و علی علیه السلام گفت: وقتی رسول خدا صلی الله علیه وآله وفات یافت ، ابوبکر گفت: من ولی رسول خدا صلی الله علیه وآله هستم، پس شما دو نفر (علی و عباس عموی پیامبر) آمدید تا میراث پسر برادرت (رسول الله) و (تو ای علی) میراث زنت از پدرش را طلب کنید، پس ابوبکر از پیامبر صلی الله علیه وآله نقل کرد که فرمود: ما انبیاء از خودمان ارث باقی نمیگذاریم جز صدقه .

پس شما دو نفر (علی و عباس) نطرتان این بود که ابوبکر دروغگو، گناهکار، پیمان شکن و خائن بود. و خدا می داند که او راست گفت و تابع حق بود. پس چون ابوبکر فوت کرد، من ولی رسول خدا صلی الله علیه وآله و ولی ابوبکر هستم، اما نظر شما این بود که من دروغگو، گناهکار، پیمان شکن و خائن هستم ، ولی خدا می داند که من راست می گفتم و درستکار ، راشد و تابع حق هستم.»^[18]

^{{تصویر1} {تصویر2} {تصویر3}}

عبد المحسن العباد، از علمای معاصر وهابی، در شرح این روایت می گوید:

«وقتی که ابوبکر قائم مقام پیامبر صلی الله علیه وآله شد، گفت: من ولی امر بعد از رسول خدا صلی الله علیه وآله هستم ... سپس هنگامی که ابوبکر وفات یافت، عمر بعد از او قائم مقامش شد و زمام امور را به دست گرفت ... .»^[19]

^{{تصویر1} {تصویر2}}

دلالت حدیث ولایت بر خلافت و ولایت امر

در این حدیث ، حضرت رسول صلی الله علیه وآله فرموده اند : «حضرت علی علیه السلام بعد از من ولی همه ی مؤمنان است» ؛ یعنی یا ابوبکر و عمر و عثمان مؤمن بودند که در این صورت ، حضرت علی علیه السلام ولی آنان نیز بودند و یا اینکه مؤمن نبودند که دیگر تکلیف مشخص است !

مبارکفورى، شارح سنن ترمذی، می گوید:

«شیعیان به این روایت بر این که على (علیه السلام) خلیفه بلافصل رسول خدا صلی الله علیه وآله است، استدلال کرده‌اند. استدلال آن‌ها باطل است؛ زیرا محور درستى این استدلال دو چیز است:

الف: کلمه‌ى «بعدی» که در این حدیث باید وجود داشته باشد.

ب: این حدیث از نظر سندى، صحیح و قابل استدلال باشد.»^[20]

و ما صحت حدیث «علی ولی کل مؤمن بعدی» را ثابت کردیم؛ لذا استدلال شیعه تمام است.

و در مناظره ای خیالی بین شیعه و سنی در کتب اهل سنت چنین آمده است :

«شیعه به سنی گفت: آیا رسول خدا صلی الله علیه وآله درباره ی حضرت علی علیه السلام نفرمودند: هرکس را که من مولای اویم، علی علیه السلام مولای اوست؟  سنی جواب داد: به خدا قسم اگر به معنای امارت و سلطان می بود، پیامبر صلی الله علیه وآله باید به طور واضح می فرمودند ، همانطور که نماز، زکات، روزه رمضان و حج را به طور واضح برای مردم فرمودند و پیامبر صلی الله علیه وآله باید به مردم می فرمودند: «أیها الناس هذا ولیکم من بعدی ؛ ای مردم ! این ولی شما بعد از من است»، تا مردم عذری نداشته باشند.»^[21]

آری، رسول خدا صلی الله علیه وآله به طور صریح امر ولایت امیرالمومنین علیه السلام را برای مردم بیان کرده اند و جای هیچ گونه عذری برایشان نگذاشته اند.