پایگاه تحقیقاتی وصایت

وبلاگ رسمی حسین قربانی دامنابی
پایگاه تحقیقاتی وصایت

جهت دانلود کتب، روی تصاویر کلیک راست کنید و سپس گزینه ی open link را بزنید.

  • ((مجموعه آثار حسین قربانی دامنابی))
  • طبقه بندی موضوعی

    مهدویت در قرآن

    حسین قربانی | يكشنبه, ۸ تیر ۱۳۹۹، ۱۰:۲۶ ب.ظ

    در قرآن اگرچه صریحا بحث مهدویت با ذکر نام مطرح نشده، اما آیات بسیاری آمده که جز با اندیشه ی مهدویت تطابق پیدا نمی کند که در اینجا مهمترین آن ها را ذکر می کنیم.

    الف) آیاتی که به ظهور منجی در آخرالزمان اشاره دارند

    در قرآن آیات بسیاری وجود دارد که اشاره به ظهور منجی در آخر الزمان دارند؛ از جمله آیات ذیل:

    1. آیه ی یوم الوقت المعلوم

    (( قَالَ رَبِّ فَأَنظِرْنِی إِلَىٰ یوْمِ یبْعَثُونَ (36) قَالَ فَإِنَّک مِنَ الْمُنظَرِینَ (37) إِلَىٰ یوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ (38).))

    «[ابلیس] گفت: اى پروردگار من! پس تا روزى که [مردم‌] برانگیخته مى‌شوند مهلتم ده (36) [خداوند] فرمود: تو از مهلت یافتگانى (37) تا روز وقت معین (38) .»[1]

    از ظاهر آیه روشن است که یوم الوقت المعلوم روز قیامت نیست، بلکه روزی است که از آن به بعد دیگر توبه سودی ندارد که به این مطلب در آیه ی 158 سوره ی انعام اشاره شده است.

    2. آیه ی آمدن بعضی از آیات خدا و عدم قبول توبه بعد از آن

    (( هَلْ ینظُرُونَ إِلَّا أَن تَأْتِیهُمُ الْمَلَائِکةُ أَوْ یأْتِی رَبُّک أَوْ یأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّک ۗ یوْمَ یأْتِی بَعْضُ آیاتِ رَبِّک لَا ینفَعُ نَفْسًا إِیمَانُهَا لَمْ تَکنْ آمَنَتْ مِن قَبْلُ أَوْ کسَبَتْ فِی إِیمَانِهَا خَیرًا ۗ قُلِ انتَظِرُوا إِنَّا مُنتَظِرُونَ.))

    «(دلائل متقن بر وجوب ایمان بیان گردیده‌است. پس چرا ایمان نمی‌آورند؟) آیا انتظار دارند که فرشتگان به سراغشان بیایند؟ یا این که پروردگارت به سوی آنان بیاید؟ یا پاره‌ای از نشانه‌های پروردگارت که برای آنان نمودار شود؟ روزی پاره‌ای از نشانه‌های پرودگارت فرا می‌رسد (و آنان را به ایمان آوردن مجاب می‌نماید) امّا ایمان آوردن افرادی که قبل از آن ایمان نیاورده‌اند، یا این که با وجود داشتن ایمان خیری نیندوخته‌اند، سودی به حالشان نخواهد داشت. بگو: منتظر باشید و ما هم منتظر هستیم.»[2]

    اهل سنت (از جمله مسلم در صحیحش و ترمذی در سننش) چنین روایت کرده اند که سه چیز است که بعد از خروج و آشکار شدن آن ها ، دیگر «ایمان آوردن افرادی که قبل از آن ایمان نیاورده‌اند، یا این که با وجود داشتن ایمان خیری نیندوخته‌اند، سودی به حالشان نخواهد داشت» و آن ها: طلوع خورشید از مغرب ، دجال و جنبنده ای از زمین[3] هستند.[4]

    و این سه مورد مصادف با زمان ظهور است (البته در مورد دابة الارض اختلاف کرده اند).

    3. آیات عذاب و خواری پیش از قیامت

    اول: ((وَلَئِنْ أَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِلَىٰ أُمَّةٍ مَّعْدُودَةٍ لَّیقُولُنَّ مَا یحْبِسُهُ ۗ أَلَا یوْمَ یأْتِیهِمْ لَیسَ مَصْرُوفًا عَنْهُمْ وَحَاقَ بِهِم مَّا کانُوا بِهِ یسْتَهْزِئُونَ.))

     «و اگر عذاب را تا زمانی چند از آنان به تأخیر اندازیم، [به ریشخند] خواهند گفت: چه چیزى مانع آن مى‌شود؟ آگاه باش، روزى که عذابشان فرا رسد از آنها بازگردانده نشود، و آنچه مسخره‌اش مى‌کردند آنها را فرا گیرد [5]

    دوم: ((وَلَنُذِیقَنَّهُم مِّنَ الْعَذَابِ الْأَدْنَىٰ دُونَ الْعَذَابِ الْأَکبَرِ لَعَلَّهُمْ یرْجِعُونَ.))

    «و بی‌‌گمان (و) بی‌چون آنان را از عذاب کمتر (که) ناچیزتر از عذاب بزرگ‌تر است می‌چشانیم، شاید آنها (به خدا) بازگردند.»[6]

    از عبارت ((لَعَلَّهُمْ یرْجِعُونَ)) استفاده می شود که لااقل بعد از ((عذاب ادنی)) نیز زندگی روی زمین ادامه خواهد داشت و بعد از " عذاب اکبر " دیگر توبه قبول نمی شود و آن روز ، "یوم الفتح" است:

    (( قُلْ یوْمَ الْفَتْحِ لَا ینفَعُ الَّذِینَ کفَرُوا إِیمَانُهُمْ وَلَا هُمْ ینظَرُونَ.))

    «بگو: در روز پیروزى، آنان را که کافر شدند ایمان آوردنشان سود ندهد و نه مهلت داده شوند.»[7]

    منظور از یوم الفتح ، روز نزول عذاب استیصال است که نوعی از عذاب دنیوی است نه عذاب اخروی و نه عذابهای معمولی دنیا ؛ زیرا :

    1. اگر منظور عذاب‏های معمولی دنیا و یا پیروزی هایی هم چون پیروزی مسلمانان در جنگ بدر و روز فتح مکه بود. جمله (لا ینفع الذین کفروا ایمانهم) درست نخواهد بود؛ زیرا هم در روز فتح بدر و هم در روز فتح مکه ایمان آوردن فایده داشت و درهای توبه باز بود.

     2. اگر منظور از یوم الفتح روز قیامت بوده باشد با جمله «ولاهم ینظرون» سازگار نیست؛ زیرا مهلت دادن یا ندادن مربوط به زندگی این دنیاست. از این گذشته در هیچ موردی از قرآن "یوم الفتح" به معنای قیامت به کار نرفته است

    3. تعبیر به فتح در مورد ((عذاب استیصال)) در قرآن کرارا دیده می‏شود مانند آیه 118 سوره شعراء آنجا که نوح علیه السلام می‏گوید : فَافْتَحْ بَینِی وَبَینَهُمْ فَتْحًا وَنَجِّنِی وَمَن مَّعِی مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ؛ یعنی پس میان من و آنان راهکاری [:چاره‌ای] بگشای و من و هر آن کس از مؤمنان را که با من‌اند نجات بخش . که این آیه اشاره به مجازات طوفان است.

    مفسران اهل سنت نیز از امام صادق علیه السلام نقل کرده اند که آن حضرت عذاب اکبر را زمان خروج حضرت امام مهدی علیه السلام با شمشیر دانسته اند:

    «در میان علمای اهل سنت اختلافی نیست که منظور از عذاب بزرگتر ، عذاب جهنم است جز اینکه از امام صادق علیه السلام روایت شده است که آن ، خروج امام مهدی علیه السلام با شمشیر است و عذاب کمتر ، گرانی است.»[8]

    سوم: ((وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَاجِدَ اللَّـهِ أَن یذْکرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَىٰ فِی خَرَابِهَا ۚ أُولَـٰئِک مَا کانَ لَهُمْ أَن یدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِینَ ۚ لَهُمْ فِی الدُّنْیا خِزْی وَلَهُمْ فِی الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیمٌ.))

    «کیست ستمکارتر از آن که نگذارد نام خداوند در مساجد یاد شود و در ویرانى آن بکوشد. آنان را نشاید که وارد این مکان‌ها شوند جز با ترس و هراس. براى آنها در این دنیا ننگ و خوارى و در آخرت عذابى بزرگ است.»[9]

    مفسران بزرگ اهل سنت گفته اند که خواری مشرکین در دنیا در زمان قیام امام مهدی علیه السلام واقع می شود:

    «سدی ، عکرمه و وائل بن داود خواری در دنیا را به خروج مهدی علیه السلام تفسیر کرده اند و قتاده به دادن جزیه توسط کفار با دست خودشان با حالت خاکسارانه تفسیر کرده و صحیح این است که خواری در دنیا همه ی این ها را شامل می شود.»[10]

    4. آیات چیرگی دین اسلام

    اول: ((وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَکونَ فِتْنَةٌ وَیکونَ الدِّینُ کلُّهُ لِلَّـهِ ۚ فَإِنِ انتَهَوْا فَإِنَّ اللَّـهَ بِمَا یعْمَلُونَ بَصِیرٌ.))

    «و با آنها بجنگید تا دیگر فتنه‌اى نباشد و دین یکسره از آن خدا گردد. پس اگر [از کفر] باز ایستادند، بى‌تردید خداوند به آنچه انجام مى‌دهند بیناست.»[11]

    شهاب الدین آلوسی، از مفسران بزرگ اهل سنت در تفسیر این آیه می نویسد:

    «گفته شده است: این آیه هنوز تأویل نشده است و به زودی هنگامی که امام مهدی علیه السلام ظهور کند ، تأویلش محقق می شود چرا که در آن زمان هیچ مشرکی روی زمین نمی ماند طبق آنچه از امام صادق علیه السلام روایت شده است.»[12]

    ابو اسحاق ثعلبی، یکی دیگر از مفسران بزرگ اهل سنت در تفسیر این آیه می نویسد:

    «پس در آن هنگام ، خداوند از قدرت کافران جلوگیری می کند (نساء: 84) و آن همان وقت است . تا اینکه در آن مهدی علیه السلام فرود می آید و به قسط و عدالت حکم می کند و اسلام بر تمام ادیان چیره می شود.»[13]

    دوم: ((هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کلِّهِ وَلَوْ کرِهَ الْمُشْرِکونَ.))

    «اوست که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ادیان پیروز کند، گرچه مشرکان خوش نداشته باشند.»[14]

    قرطبی در تفسیر این آیه می نویسد :

    «سدی گفته است: این وعده خداوند در زمان خروج حضرت مهدی علیه السلام تحقق می‌یابد، همان زمانی که کسی باقی نمی‌ماند، مگر این که مسلمان می‌شود یا جزیه پرداخت می‌کند.»[15]

    سوم: ((وَلِیمَحِّصَ اللَّـهُ الَّذِینَ آمَنُوا وَیمْحَقَ الْکافِرِینَ.))

    «و تا خداوند مؤمنان را ناب و خالص گرداند و کافران را به نیستى کشاند.»[16]

    این آیه نیز در مورد این دنیاست ولی تاکنون محقق نشده است.

    5. آیات نور و دیدن وعده

    اول: ((یرِیدُونَ لِیطْفِئُوا نُورَ اللَّـهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّـهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کرِهَ الْکافِرُونَ (8) هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَىٰ وَدِینِ الْحَقِّ لِیظْهِرَهُ عَلَى الدِّینِ کلِّهِ وَلَوْ کرِهَ الْمُشْرِکونَ (9).))

    «آنان می‌خواهند نور خدا را با دهان خود خاموش سازند؛ ولی خدا نور خود را کامل می‌کند هر چند کافران خوش نداشته باشند ! (8) اوست که پیامبرش را با هدایت و دین حق فرستاد تا آن را بر همه ادیان پیروز کند، گرچه مشرکان خوش نداشته باشند (9).»[17]

     دوم: ((فَآمِنُوا بِاللَّـهِ وَرَسُولِهِ وَالنُّورِ الَّذِی أَنزَلْنَا ۚ وَاللَّـهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِیرٌ .))

    «پس به خدا و رسول او و نورى که فرو فرستاده‌ایم ایمان بیاورید، و خدا به آنچه مى‌کنید آگاه است.»[18]

    به قرینه ی آیه ی 9 سوره صف که در مورد امام مهدی علیه السلام است ، منظور از نور در آیه ی قبلش ، آن حضرت است.

    6. آیات جانشینی صالحان

     اول:((وَنُرِیدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذِینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوارِثِینَ.))

    «ما می خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روی زمین قرار دهیم.»[19]

    دوم: ((وَلَقَدْ کتَبْنَا فِی الزَّبُورِ مِن بَعْدِ الذِّکرِ أَنَّ الْأَرْضَ یرِثُهَا عِبَادِی الصَّالِحُونَ.))

    «و همانا در زبور پس از تورات نوشتیم که زمین را بندگان شایسته ما به ارث خواهند برد.»[20]

    سوم: ((وَعَدَ اللَّـهُ الَّذِینَ آمَنُوا مِنکمْ وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَیسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِی الْأَرْضِ کمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ وَلَیمَکنَنَّ لَهُمْ دِینَهُمُ الَّذِی ارْتَضَىٰ لَهُمْ وَلَیبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ یعْبُدُونَنِی لَا یشْرِکونَ بِی شَیئًا ۚ وَمَن کفَرَ بَعْدَ ذَٰلِک فَأُولَـٰئِک هُمُ الْفَاسِقُونَ.))

    «خدا به کسانى از شما که ایمان آورده و کارهاى شایسته کرده‏اند، وعده داده است که حتما آنها را در زمین جانشین کند، چنان که اسلافشان را جانشین کرد، و دینشان را که برایشان پسندیده، براى آنها استقرار بخشد و خوفشان را به ایمنى بدل سازد، آنان مرا عبادت مى‏ کنند و چیزى را با من شریک نمى‏ سازند، و هر کس پس از آن کفر ورزد، آنها واقعا فاسق‏اند.»[21]

    با دقت در این آیات و مانند آن ها، به روشنی در می یابیم که قرآن به صراحت از نجات بشر در آخر الزمان و برقراری حقیقت و عدالت خبر داده است و این چیزی جز همان حقیقت قیام منجی آخر الزمان، حضرت مهدی علیه السلام نیست.

    ب) آیاتی که به وقایع آخر الزمان و عصر ظهور اشاره دارند

    در قرآن کریم علاوه بر آیاتی که به اصل مهدویت اشاره دارند، آیاتی نیز وجود دارند که به وقایع آخر الزمان و نشانه های ظهور اشاره دارند و حداقل چیزی که از این آیات مستفاد می شود، دفع استبعاد مهدویت از ناباوران و سست اعتقادان است.

    1. آیه ی صیحه ی ظهور

    ((إِن نَّشَأْ نُنَزِّلْ عَلَیهِم مِّنَ السَّمَاءِ آیةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِینَ.))

    «اگر ما اراده کنیم، از آسمان بر آنان آیه‌ای نازل می‌کنیم که گردنهایشان در برابر آن خاضع گردد.»[22]

    این آیه اشاره به یکی از علائم حتمی ظهور به نام صیحه ی آسمانی دارد.

    2. آیات محو چهره و خسف

     اول: ((یا أَیهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکتَابَ آمِنُوا بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَکم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰ أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ کمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ ۚ وَکانَ أَمْرُ اللَّـهِ مَفْعُولًا.))

    «اى کسانى که کتاب داده شده‌اید! به آنچه نازل کردیم که تصدیق کننده‌ى چیزى است که با شماست، ایمان بیاورید، پیش از آن که چهره‌هایى را محو کنیم و به پشت سرشان بگردانیم یا لعنتشان کنیم چنان که اهل شنبه را لعنت کردیم، و امر خدا انجام پذیر است.»[23]

    این آیه نیز اشاره به یکی دیگر از علائم حتمی ظهور به نام خسف بیداء دارد، ضمن اینکه مکمل تفسیر ما از آیه ی مهلت به شیطان است.  

     دوم: ((أَفَأَمِنَ الَّذِینَ مَکرُوا السَّیئَاتِ أَن یخْسِفَ اللَّـهُ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ یأْتِیهُمُ الْعَذَابُ مِنْ حَیثُ لَا یشْعُرُونَ (45) أَوْ یأْخُذَهُمْ فِی تَقَلُّبِهِمْ فَمَا هُم بِمُعْجِزِینَ (46).))

    «پس آیا کسانى که نقشه‌هاى بد کشیدند ایمن شده‌اند از این که خدا آنها را در زمین فرو برد یا عذاب از جایى که نمى‌فهمند سراغشان بیاید؟ (45) یا هنگام [توطئه و] مشغولیتشان که کارى نتوانند بکنند گریبانشان را بگیرد (46) .»[24]

    سوم: ((وَلَوْ تَرَىٰ إِذْ فَزِعُوا فَلَا فَوْتَ وَأُخِذُوا مِن مَّکانٍ قَرِیبٍ (51) وَقَالُوا آمَنَّا بِهِ وَأَنَّىٰ لَهُمُ التَّنَاوُشُ مِن مَّکانٍ بَعِیدٍ(52).))

    «و چون بنگری آنگاه که هراسان شوند گریزی در کار نیست، و از جایی نزدیک فرو گرفته شوند (51) و  می‌گویند: «به او ایمان آوردیم!»، ولی چگونه می‌توانند از فاصله دور به آن دسترسی پیدا کنند (52).»[25]

      اهل سنت نیز روایاتی نقل کرده اند که این آیات در حق سپاه سفیانی نازل شده است آنگاه که می خواهند به مکه بروند و امام مهدی علیه السلام را بکشند.

    جلال الدین سیوطی ، از مفسران نامی اهل سنت، می نویسد:

    «ابن جریر و ابن منذر و ابن ابی حاتم از ابن عباس با سندشان نقل کرده اند درباره ی این سخن خداوند ((و ای کاش می دیدی هنگامی را که وحشت زده اند و گریزی نمانده است و از مکان نزدیک دستگیر می شوند)) ابن عباس می گوید: آن سپاه سفیانی است. گفت: از کجا دستگیر می شوند؟ گفت: از زیر پاهایشان

    ابن مردویه از حذیفه نقل می کند که می گوید : رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود : گروهی به مدینه برانگیخته میشوند تا هنگامی که در بیداء قرار گیرند. خداوند جبرئیل علیه السلام را بر آنان بر می انگیزد و با پایش آن ها را می زند و خداوند آن ها را در زمین فرو می برد و آن سخن خداوند است ((و ای کاش می دیدی هنگامی را که وحشت زده اند و گریزی نمانده است و از مکان نزدیک دستگیر می شوند.»»

    و عبد الحمید و ابن جریر و ابن منذر و ابن ابی حاتم از سعید بن جبیر نقل می کنند: ((و ای کاش می دیدی هنگامی را که وحشت زده اند و گریزی نمانده است)) که می گوید آن ها لشگری هستند که در بیداء به زمین فرو می روند و یکی از آن ها باقی می ماند و به مردم از آنچه از یارانش دیده خبر می دهد.

    احمد از نفیره زن قعقاع ابن ابی حدرة نقل می کند که از رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیدم که می فرماید: هنگامی که درباره ی لشگری که فرو رفته شد شنیدید، قیامت نزدیک است.

     و احمد و مسلم و حاکم از حفصه ام المؤمنین نقل می کند که از رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیدم که می فرماید: این خانه را سپاهی تضعیف می کنند و به آن حمله می برند تا هنگامی که در بیداء قرار گیرند؛ وسط آن ها به زمین فرو می روند و اول آن ها به آخر آن ها فریاد می زند و همه آن ها به زمین فرو می روند و از آن ها کسی نجات نمی یابد جز رانده شده ای که خبر از آن ها دهد.

     و احمد از حفصه نقل می کند که می گوید : از رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیدم که فرمود: سپاهی از جانب مشرق می آید و قصد مردی از اهل مکه را می کنند تا هنگامی که در بیداء قرار گیرند و فرو می روند و آن کسانی که در جلو می باشند بر می گردند تا ببیند قوم چه کار می کند و به آن ها هر چه به آن ها رسیده، می رسد. گفتم: ای رسول خدا صلی الله علیه وآله ، حال کسی که به اجبار داخل در آن ها شده است چگونه است ؟ فرمود : آن عذاب به همه ی آن ها می رسد؛ سپس خداوند هر انسانی را با نیتش بر می انگیزد.

    ابن ابی شیبه و احمد از صفیه ام المؤمنین نقل می کنند که گفت: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود : مردم از حمله به این خانه دست برنمی دارند تا سپاهی به آن حمله می کند تا هنگامی که در بیداء قرار گیرند. اولین و آخرین آن ها فرو می روند و وسط آن ها رهایی نمی یابد. گفتم : ای رسول خدا صلی الله علیه وآله حال مجبور چگونه است ؟ فرمود: خدا آن ها را با آنچه درونشان است برمی انگیزد.

    احمد و بخاری و مسلم از عایشه نقل می کنند که گفت : در حالی که رسول خدا صلی الله علیه وآله ...

    و ابن ابی شیبه و حاکم ( که آن را تصحیح کرده است ) از ام سلمه نقل می کنند که می گوید: شنیدم رسول خدا صلی الله علیه وآله می فرماید: پناه گیرنده ای به حرم پناه می برد و گروهی به سوی او فرستاده می شوند و هنگامی که در بیداء قرار گیرند فرو می روند. گفتم : ای رسول خدا صلی الله علیه وآله ، حال کسی که به اجبار خارج شده، چگونه است؟ فرمود: با آن ها فرو می رود، ولی در روز قیامت با نیتش برانگیخته می شود.

    و ابن ابی شیبه و طبرانی از ام سلمه نقل می کنند که می گوید: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: از امت من بین رکن و مقام به تعداد اهل بدر با آن مرد بیعت می کنند و نزد او دسته های عراق و پهلوانان شام می آیند و سپاهی از شام برای جنگ با آن ها می آیند تا هنگامی که در بیداء قرار گیرند و در زمین فرو می روند؛ سپس مردی از قریش، دایی هایش از قبیله ی کلب را به حرکت درمی آورد و خدا آن ها را شکست می دهد و گفته می شود ناکام در این روز کسی است که از غنیمت قبیله ی کلب بی حاصل باشد.

    حاکم از ابوهریره نقل می کند ( و آن را تصحیح کرده است ) که می گوید: رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: مردی که نامش سفیانی است در عمق دمشق خروج می کند و اکثر کسانی که از او تبعیت می کنند از قبیله ی کلب هستند و می کشد تا این که شکم زن ها را پاره می کند و بچه ها را می کشد. قبیله قیس برای جنگ با آن ها دور هم جمع می شوند و آن ها را می کشد تا این که مکانی را از کشتار خالی نمی گذارد و مردی از اهل بیت من خروج می کند و به سفیانی می رسد و گروهی از سپاهش را به جنگ با او می فرستد و آن را شکست می دهد و سفیانی با گروهش حرکت می کنند تا هنگامی که به بیداء رسیدند در زمین فرو می روند و از آن ها جز خبر گوی آن ها نجات نمی یابد.»[26]

    3. آیات نزول حضرت عیسی A در آخر الزمان 

    اول: ((وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِّلسَّاعَةِ فَلَا تَمْتَرُنَّ بِهَا وَاتَّبِعُونِ ۚ هَـٰذَا صِرَاطٌ مُّسْتَقِیمٌ.))

    «و او [= مسیح] سبب آگاهی بر روز قیامت است. (زیرا نزول عیسی گواه نزدیکی رستاخیز است)؛ هرگز در آن تردید نکنید؛ و از من پیروی کنید که این راه مستقیم است!»[27]

    ابن حجر هیثمی از علمای بزرگ اهل سنت می نویسد :

    «مقاتل بن سلیمان و پیروانش از مفسرین اهل سنت گفته اند که این آیه در حق امام مهدی علیه السلام نازل شده است و به زودی احادیث صریح در مورد اینکه ایشان از اهل بیت نبوی هستند ، ذکر می شود.»[28]

    دوم: ((وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِیحَ عِیسَى ابْنَ مَرْیمَ رَسُولَ اللَّـهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَـٰکن شُبِّهَ لَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِینَ اخْتَلَفُوا فِیهِ لَفِی شَک مِّنْهُ ۚ مَا لَهُم بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ ۚ وَمَا قَتَلُوهُ یقِینًا (157) بَل رَّفَعَهُ اللَّـهُ إِلَیهِ ۚ وَکانَ اللَّـهُ عَزِیزًا حَکیمًا (158) وَإِن مِّنْ أَهْلِ الْکتَابِ إِلَّا لَیؤْمِنَنَّ بِهِ قَبْلَ مَوْتِهِ ۖ وَیوْمَ الْقِیامَةِ یکونُ عَلَیهِمْ شَهِیدًا (159) .))

     «و گفتارشان که: «ما، مسیح عیسی بن مریم، پیامبر خدا را کشتیم!» در حالی که نه او را کشتند، و نه بر دار آویختند؛ لکن امر بر آنها مشتبه شد. و کسانی که در مورد (قتل) او اختلاف کردند، از آن در شک هستند و علم به آن ندارند و تنها از گمان پیروی می‌کنند؛ و قطعاً او را نکشتند ، بلکه خدا او را به سوی خود، بالا برد. و خداوند، توانا و حکیم است ، و هیچ کس از اهل کتاب، نیست مگر آنکه بی‌چون پیش از مرگش [:مرگ مسیح] بی‌گمان به او ایمان می‌آورد و روز قیامت (عیسی نیز) بر آنان گواه است.»[29]

    این آیات تصریح دارند که حضرت عیسی علیه السلام زنده است و قبل از اینکه از دنیا برود، اهل کتاب همگی به آن حضرت ایمان می آورند و این امری است که تاکنون محقق نشده است.

    از طرفی در آیه ی دیگر ، مهلت ایمان آوردن اهل کتاب را تا زمان خسف بیداء که صورت دو نفر نجات یافته از لشکر سفیانی به پشتشان بر می گردد معین کرده است:

    (( یا أَیهَا الَّذِینَ أُوتُوا الْکتَابَ آمِنُوا بِمَا نَزَّلْنَا مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَکم مِّن قَبْلِ أَن نَّطْمِسَ وُجُوهًا فَنَرُدَّهَا عَلَىٰ أَدْبَارِهَا أَوْ نَلْعَنَهُمْ کمَا لَعَنَّا أَصْحَابَ السَّبْتِ ۚ وَکانَ أَمْرُ اللَّـهِ مَفْعُولًا .))

    «اى کسانى که کتاب به شما داده شده، به آنچه فرو فرستادیم که تصدیق کننده ی آن [کتابى‌] است که با شماست، ایمان آورید پیش از آنکه چهره‌هایى را محو و ناپدید کنیم و آنها را به پشت سرشان بگردانیم یا لعنتشان کنیم چنانکه اهل شنبه را- که نافرمانى کردند و در روز شنبه ماهى گرفتند- لعنت کردیم- تا به صورت بوزینگان در آمدند- و فرمان خدا انجام شدنى است.»[30]

    4. آیه ی دابة الارض

    (( وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِّنَ الْأَرْضِ تُکلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کانُوا بِآیاتِنَا لَا یوقِنُونَ.))

    «و چون وعده‌ى عذاب بر ایشان واقع شود، جنبنده‌ اى را از زمین براى ایشان بیرون مى آوریم که با آنها تکلم مى‌کند [و مى‌گوید]: مردم [چنان که باید] به آیات ما یقین نمى‌کنند.»[31]

    و این نیز یکی از وقایعی است که در آخر الزمان قبل از قیامت و به سیاق آیه ی بعدش در زمان رجعت رخ می دهد، اما مهم این است که در آخرالزمان یکسری اتفاقات عجیبی می افتد که بعضی ها وقوع آنها را بعید می دانند و از این رو انکار می کنند ؛ اما این آیه و امثال آن ، دفع استبعاد می کنند.

     

    [[1]] حجر: 37 و 38

    [[2]] انعام: 158

    [[3]] نمل: 82

    [[4]] صحیح مسلم  ج 1   ص 138 ح 158 و  سنن الترمذی  ج 5   ص 264 ح 3072 قال أبو عیسى هذا حدیث حسن صحیح / عن أبی هریرة قال قال رسول الله صلى الله علیه وسلم ثلاث إذا خرجن ( لا ینفع نفسا إیمانها لم تکن آمنت من قبل أو کسبت فی إیمانها خیرا ) طلوع الشمس من مغربها والدجال ودابة الأرض

    [[5]] هود: 8

    [[6]] سجده: 21

    [[7]] سجده: 29

    [[8]] تفسیر القرطبی  ج 14   ص 107 ولا خلاف أن العذاب الأکبر عذاب جهنم إلا ما روی عن جعفر بن محمد أنه خروج المهدی بالسیف والأدنى غلاء السعر

    [[9]] بقره: 114

    [[10]] تفسیر ابن کثیر  ج 1   ص 158 وفسر هؤلاء الخزی فی الدنیا بخروج المهدی عند السدی وعکرمة ووائل بن داود وفسره قتادة بأداء الجزیة عن ید وهم صاغرون والصحیح أن الخزی فی الدنیا أعم من ذلک کله

    [[11]] انفال: 29

    [[12]] روح المعانی  ج 9   ص 207 قیل : لم یجیء تأویل هذه الآیة بعد وسیتحقق مضمونها إذا ظهر المهدی فإنه لا یبقى على ظهر الأرض مشرک أصلا على ما روی عن أبی عبدالله رضی الله تعالى عنه

    [[13]] تفسیر الثعلبی  ج 3   ص 353 فعند ذلک یکف بأس الذین کفروا ، وهو الوقت . حتى ینزل فیه ( المهدی ) فیکون حکما قسطا ویظهر الإسلام على الدین کله

    [[14]] توبه: 33

    [[15]] تفسیر القرطبی  ج 8   ص 121 وقال السدی : ذاک عند خروج المهدی لا یبقى أحد إلا دخل فی الإسلام أو أدى الجزیة

    [[16]] آل عمران: 141

    [[17]] صف: 8 و 9

    [[18]] تغابن: 8

    [[19]] قصص: 5

    [[20]] انبیا: 105

    [[21]] نور: 55

    [[22]] شعرا: 4

    [[23]] نساء: 47

    [[24]] نحل: 45 و 46

    [[25]] سبأ: 51 و 52

    [[26]] الدر المنثور  ج 6   ص 712-714 وأخرج ابن جریر وابن المنذر وابن أبی حاتم عن ابن عباس رضی الله عنهما فی قوله ( ولو ترى إذ فزعوا فلا فوت وأخذوا من مکان قریب ) قال : هو جیش السفیانی قال : من أین أخذ قال : من تحت أقدامهم. وأخرج ابن مردویه عن حذیفه رضی الله عنه قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم یبعث ناس إلى المدینه حتى إذا کانوا ببیداء بعث الله علیهم جبریل علیه السلام فضربهم برجله ضربة فیخسف الله بهم فذلک قوله ( ولو ترى إذ فزعوا فلا فوت وأخذوا من مکان قریب ) وأخرج عبد بن حمید وابن جریر وابن المنذر وابن أبی حاتم عن سعید بن جبیر رضی الله عنه ( ولو ترى إذ فزعوا فلا فوت ) قال : هم الجیش الذین یخسف بهم بالبیداء یبقى منهم رجل یخبر الناس بما لقی أصحابه . وأخرج أحمد عن نفیره امرأة القعقاع بن أبی حدره رضی الله عنه سمعت رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول : إذا سمعتم بجیش قد خسف به فقد أطلت الساعة وأخرج أحمد ومسلم والحاکم عن حفصه أم المؤمنین رضی الله عنها سمعت رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول : لیؤمن هذا البیت جیش یغزونه حتى إذا کانوا بالبیداء خسف أوساطهم فینادی أولهم آخرهم فیخسف بهم خسفا فلا ینجو إلا الشرید الذی یخبر عنهم وأخرج أحمد عن حفصه رضی الله عنها قالت : سمعت رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول : یأتی جیش من قبل المشرق یریدون رجلا من أهل مکه حتى إذا کانوا بالبیداء خسف بهم فیرجع من کان أمامهم لینظر ما فعل القوم فیصیبهم ما أصابهم . قلت : یا رسول الله فکیف بمن کان مستکرها قال : یصیبهم کلهم ذلک ثم یبعث الله کل امرئ على نیته وأخرج ابن أبی شیبه وأحمد عن صفیه أم المؤمنین رضی الله عنها قالت : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم لا ینتهی الناس عن غزو هذا البیت حتى یغزوه جیش حتى إذا کانوا بالبیداء خسف بأولهم وآخرهم ولم ینج أوسطهم قلت : یا رسول الله أرأیت المکره قال : یبعثهم الله على ما فی أنفسهم

    وأخرج أحمد والبخاری ومسلم عن عائشه رضی الله عنها قالت : بینما رسول الله صلى الله علیه وسلم [ ] وأخرج ابن أبی شیبه والحاکم وصححه عن أم سلمه رضی الله عنها سمعت رسول الله صلى الله علیه وسلم یقول یعوذ عائذ بالحرم فیبعث إلیه بعث فإذا کان ببیداء من الأرض خسف بهم قلت : یا رسول الله فکیف بمن یخرج کارها قال : یخسف به معهم ولکنه یبعث على نیته یوم القیامه وأخرج ابن أبی سیبه والطبرانی عن أم سلمه قالت : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم یبایع الرجل من أمتی بین الرکن والمقام کعدة أهل بدر فیأتیه عصب العراق وأبدال الشام فیأتیهم جیش من الشام حتى إذا کانوا بالبیداء خسف بهم ثم یسیر إلیه رجل من قریش أخواله کلب فیهزمهم الله قال : وکان یقال إن الخائب یومئذ من خاب من غنیمة کلب

    وأخرج الحاکم وصححه عن أبی هریرة قال : قال رسول الله صلى الله علیه وسلم : یخرج رجل یقال له السفیانی فی عمق دمشق وعامة من یتبعه من کلب فیقتل حتى یبقر بطون النساء ویقتل الصبیان فیجمع لهم قیس فیقتلها حتى لا یمنع ذنب تلعة ویخرج رجل من أهل بیتی فیبلغ السفیانی فیبعث إلیه جندا من جنده فیهزمه فیسیر إلیه السفیانی بمن معه حتى إذا صار ببیداء من الأرض خسف بهم فلا ینجو منهم إلا المخبر عنهم

    [[27]] زخرف: 61

    [[28]] الصواعق المحرقة على أهل الرفض والضلال والزندقة  ج 2   ص 469 قال مقاتل بن سلیمان ومن تبعه من المفسرین إن هذه الآیة نزلت فی المهدی وستأتی الأحادیث المصرحة بأنه من أهل البیت النبوی

     

    [[29]] نساء: 157-159

    [[30]] نساء: 47

    [[31]] نمل: 82

    • حسین قربانی

    نظرات  (۰)

    هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

    ارسال نظر

    ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
    شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
    <b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
    تجدید کد امنیتی