فهم صحابه از معنای مولا در حدیث غدیر
احمد بن حنبل با سند صحیح از ریاح بن حارث نخعی روایت کرده است که گفت: گروهی در صحن مسجد به نزد علی علیه السلام آمده و عرض کردند: سلام بر شما ای مولای ما ! حضرت فرمود: من چگونه مولای شما هستم، در حالی که شما گروهی عربی هستید؟! آن ها گفتند: در روز غدیر خم از رسول خدا صلی الله علیه وآله شنیدیم که میفرمود: «هر کس را که من مولای اویم، این (علی علیه السلام ) مولای اوست.»
ریاح گوید: وقتی آنها رفتند، تعقیبشان کردم و پرسیدم اینها که هستند؟ گفتند: گروهی از انصارند که در میانشان ابو ایوب انصاری است.
محقق کتاب، دکتر وصی الله بن محمد عباس، سند این روایت را صحیح دانسته است.
تاکید امیرالمومنین علیه السلام بر قومیت عربی انصار (کَیْفَ أَکُونُ مَوْلَاکُمْ وَأَنْتُمْ قَوْمٌ عَرَب) و تذکر این مطلب نشان از این دارد که مراد آنها از مولی، اولی به تصرف بوده؛ چرا که منظور امام علیه السلام این است که شما عرب هستید و قومی آزاد می باشید؛ پس چگونه است که من بر شما که قومی آزاد هستید، مولا هستم؟
معنای تأکید بر قومیت عربی در فرهنگ عرب
ابو بشر الدولابی با سند حسن از سلیمان بن علی الربعی روایت کرده است که گفت: وقتی مردم تاب تحمل حکومت جابرانه و ظالمانه حجاج بن یوسف ملعون را نداشتند، به نزد حسن بصری آمده و از او در این مورد نظر خواستند. وی به آن ها توصیه کرد صبر کنند. افرادی که در نزد حسن بصری بودند از نزد وی خارج شدند، در حالی که می گفتند : از این کافر اطاعت کنیم، در حالی که ما گروهی از عرب هستیم؟!
بررسی سند روایت طبق برنامه جوامع الکلم:
إسحاق بن سیار النصیبی: ثقة / عمرو بن عاصم القیسی: صدوق حسن الحدیث / سلام بن مسکین الأزدی: ثقة / سلیمان بن علی الربعی: ثقة.
- ۰۰/۰۳/۲۱